Pierwotna nietolerancja laktozy to efekt mutacji w genie kodującym laktazę – enzym odpowiedzialny za rozkład cukru mlecznego w organizmie. Ze względu na genetyczne podłoże chorobę najłatwiej zdiagnozować przy pomocy prostego testu genetycznego. Co jeszcze warto wiedzieć o nietolerancji laktozy?
Laktoza, czyli co?
Czyli cukier mleczny zbudowany z dwóch cząsteczek, a mianowicie glukozy i galaktozy. Nasz organizm nie potrafi strawić go jednak w postaci złożonej. Aby tak się stało laktoza musi najpierw zostać rozbita na dwa odrębne składniki. Organizm wykorzystuje do tego celu laktazę – jeden z enzymów jelitowych. Bywa jednak, że laktoza nie zostaje strawiona i zamiast tego fermentuje w jelitach. Problemy z trawieniem laktozy mogą mieć różną przyczynę.
Pierwotna, wrodzona, nabyta – różne odmiany nietolerancji laktozy
Pierwotna nietolerancja laktozy będzie występować najczęściej. Dotyczy nawet 37% dorosłych Polaków. Cechuje ją spadek aktywności enzymu laktazy wraz z wiekiem. Generalnie im jesteśmy starsi, tym enzym laktaza jest coraz mniej aktywny. U osób dotkniętych pierwotną nietolerancją laktozy spadek będzie jednak zdecydowanie większy. Za pierwotną nietolerancją laktozy kryje się mutacja w genie LCT – genie kodującym wspomniany enzym.
Wrodzona nietolerancja laktozy będzie najrzadszą postacią choroby. Charakteryzuje się ona całkowitym brakiem laktazy w organizmie. Enzym w ogóle nie jest wytwarzany, a dziecko praktycznie już od momentu narodzin nie trafi cukru mlecznego – i to nawet w najmniejszych ilościach.
Ostatnia odmiana nietolerancji laktozy – nabyta – będzie miała charakter przejściowy. Chwilowe obniżenie aktywności enzymu laktazy może być m.in. wynikiem przebytego zakażenia żołądkowo-jelitowego (tzw. „jelitówka”), antybiotykoterapii czy celiakii.
Nietolerancja laktozy – najczęstsze objawy
Nietolerancja laktozy zaburza prawidłowe działanie układu pokarmowego, powodując problemy gastryczne, w tym bóle brzucha, wzdęcia, wymioty, biegunki oraz uczucie przelewania się w brzuchu. Tym sposobem nietolerancja laktozy nierzadko przypomina celiakię. Zresztą obie choroby bardzo często ze sobą współwystępują.
Nietolerancja laktozy test – wodorowy test oddechowy
Osoby z podejrzeniem nietolerancji laktozy często w pierwszej kolejności kieruje się na tzw. wodorowy test oddechowy. Obecność wodoru w wydychanym powietrzu to efekt fermentującej w jelitach laktozy. Wodorowy test oddechowy nie należy jednak do badań szczególnie komfortowych. Przede wszystkim wymaga przygotowań. Do tego istnieje ryzyko uzyskania fałszywego wyniku.
Nietolerancja laktozy test – badanie genetyczne
Test genetyczny nie wymaga od pacjenta praktycznie żadnych przygotowań. Na badanie nie trzeba przychodzić na czczo, co więcej próbki można pobrać samodzielnie w domu. Badanie genetyczne cechuje również bardzo wysoka wiarygodność wyniku, w zasadzie nie ma możliwości uzyskania fałszywego rezultatu. Test DNA ma za zadanie ustalić, czy osoba badana posiada mutację w genie LCT, a więc pośrednio ustalić rodzaj nietolerancji.
Nietolerancja laktozy test – badanie podpowie, jak długo stosować dietę bezlaktozową
Nietolerancja laktozy wymaga czasowej lub stałej eliminacji określonych produktów z diety. Laktoza może niestety znajdować się wszędzie, nie tylko w mleku i jego przetworach, ale też słodyczach, wędlinach czy lekach. Bardzo ważne jest więc uważne czytanie etykiet kupowanych produktów. To jak długo chory musi stosować dietę bezlaktozową będzie zależeć od rodzaju nietolerancji. O tym powie już jednak nietolerancja laktozy test, czyli wynik badania genetycznego.