Nowe badania polskich naukowców pokazują, że nawet 24% osób ze zdiagnozowaną celiakią może jej nie mieć. Okazuje się, że zanik kosmków jelitowych często pojawia się też przy innych chorobach układu pokarmowego. Dlatego osoby, którym postawiono diagnozę przed 2010 rokiem powinny rozważyć jej potwierdzenie testem genetycznym.
Celiakia, przewlekła choroba autoimmunologiczna wywoływana spożyciem glutenu, dotyka około 1% społeczeństwa. Dla osób z tą chorobą przestrzeganie ścisłej diety bezglutenowej jest koniecznością. Jednak jak wykazały najnowsze badania przeprowadzone przez zespół z Kliniki Chorób Przewodu Pokarmowego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Norberta Barlickiego w Łodzi, część pacjentów może stosować dietę bezglutenową bez rzeczywistej potrzeby.
Zmieniające się kryteria diagnostyczne
Spis treści
Badania opublikowane w styczniu 2025 roku w czasopiśmie „Foods” wykazały, że aż 24% pacjentów zdiagnozowanych z celiakią w latach 1980-2010 nie spełnia obecnych genetycznych kryteriów diagnostycznych. To oznacza, że niemal co czwarty pacjent może niepotrzebnie przestrzegać restrykcyjnej diety bezglutenowej.
Badacze podkreślają, że kryteria diagnostyczne celiakii znacząco ewoluowały na przestrzeni lat. Obecnie wiadomo, że obecność antygenów zgodności tkankowej HLA-DQ2 i HLA-DQ8 jest niezbędna do rozwoju choroby. Bez tych markerów genetycznych celiakia jest bardzo mało prawdopodobna.
Co wykazały badania?
W badaniu wzięło udział 50 pacjentów z diagnozą celiakii postawioną przed 2010 rokiem (zdiagnozowanych wg dawniejszych kryteriów), którzy pozostawali na diecie bezglutenowej. U wszystkich przeprowadzono analizę genetyczną, poszukując obecności genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8.
Wyniki były zaskakujące:
- U 12 pacjentów (24%) nie wykryto genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8, co wskazuje na bardzo niskie prawdopodobieństwo występowania celiakii
- Wśród pacjentów z potwierdzoną genetycznie celiakią, antygen HLA-DQ2.5 występował znacznie częściej (81,58%) niż inne warianty
- Pacjenci z wariantem HLA-DQ2.5 częściej zgłaszali wzdęcia jako objaw choroby
Co to oznacza dla pacjentów?
Badacze sugerują, że pacjenci zdiagnozowani z celiakią przed 2010 rokiem powinni rozważyć weryfikację swojej diagnozy w oparciu o aktualne kryteria, w tym badania genetyczne.
Dieta bezglutenowa wiąże się z licznymi wyzwaniami i ograniczeniami dla pacjentów. Jeśli ktoś nie ma genetycznej predyspozycji do celiakii, być może niepotrzebnie ogranicza swoje wybory żywieniowe.
Źródło: Kowalski Marek, Domżał-Margowska Danuta, Małecka-Wojciesko Ewa, Foods 2025, 14(2), 298; https://doi.org/10.3390/foods14020298
Kiedy warto rozważyć badanie genetyczne?
Badanie genetyczne w kierunku celiakii jest szczególnie zalecane dla:
- Osób z diagnozą celiakii postawioną przed 2010 rokiem
- Pacjentów z objawami podobnymi do celiakii, u których diagnostyka jest niejednoznaczna
- Krewnych pacjentów z celiakią, u których ryzyko rozwoju choroby wynosi nawet 10,7%
Pamiętaj, że badanie genetyczne nie stanowi samodzielnej podstawy do diagnozy celiakii, ale jego negatywny wynik praktycznie wyklucza możliwość wystąpienia tej choroby.
-
327 zł
Kup teraz i zapłać później za 30 dni
Rata już od Chcesz wiedzieć, czy ból brzucha, wzdęcia, zaparcia itp. mogą być spowodowane nietolerancją glutenu (celiakią)? Zrób badanie genetyczne i sprawdź to!- Bez przygotowań – możesz być na diecie bezglutenowej
- Bez konieczności wizyt w przychodni
- Bezbolesne pobranie próbki w domu
- Wynik już w 7 dni roboczych
O autorzeZespół laboratorium testDNAData publikacji: 12.03.2025, 13:15 | Ostatnia aktualizacja: 27.03.2025, 12:53Treści na tej stronie zostały przygotowane przez zespół specjalistów laboratorium testDNA, które od ponad 20 lat zajmuje się badaniami DNA w Polsce. Naszą misją jest dostarczanie pacjentom rzetelnych informacji oraz nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych.
W pracach nad materiałami edukacyjnymi uczestniczą lekarze, diagności laboratoryjni oraz konsultanci medyczni, którzy na co dzień wspierają kobiety po poronieniach i pary zmagające się z niepłodnością. Dzięki temu masz większą pewność, że informacje, które czytasz, są oparte na aktualnej wiedzy medycznej i praktyce klinicznej.



