Diagnostyka celiakii – dowiedz się o niej więcej!

Od czego zacząć diagnostykę celiakii?

Obecnie osoby z objawami celiakii w pierwszej kolejności powinny wykonać badania krwi w kierunku wykrycia przeciwciał anty-tTG2 łącznie z oceną całkowitego stężenia immunoglobuliny (IgA).

Diagnostyka celiakii powinna opierać się o następujące kryteria:

• obecność przeciwciał w surowicy krwi
• zmiany histopatologiczne w błonie śluzowej jelita cienkiego
• podłoże genetyczne – HLA-DQ2/DQ8
• poprawa stanu pacjenta po wprowadzeniu bezglutenowej diety

Obecnie w serologicznej diagnostyce celiakii stosowane są testy wykrywające trzy rodzaje przeciwciał:

• przeciwciała anty-tTG2
• przeciwciała przeciwendomyzjalne (EMA)
• przeciwciała przeciw deaminowanym peptydom gliadyny (anty-DPG)

U pacjentów z dodatnimi wynikami w kierunku wyżej wymienionych przeciwciał, należy wykonać biopsję jelita cienkiego. Biopsja może zostać pominięta jedynie u dzieci z wysokim stężeniem przeciwciał anty-tTG2– IgA (10-krotnie ponad górną granicę normy) ze współistniejącymi objawami celiakii oraz po wykonaniu badań genetycznych potwierdzających haplotyp HLA-DQ2 i/lub HLA-DQ8. Podobnie jak w przypadku diagnostyki serologicznej krwi przed endoskopią i pobraniem wycinków pacjent powinien jeść produkty zawierające gluten, gdyż dieta bezglutenowa powoduje normalizację zmian histopatologicznych i fałszywie ujemne wyniki badań.

Ile kosztuje diagnostyka celiakii?

Cena testów serologicznych w jednej klasie przeciwciał to około 80zł. Zbadanie trzech z zalecanych przeciwciał wykrywanych podczas diagnostyki celiakii oraz ocena całkowitego IgA to koszt w granicach 250 zł. Ocena przeciwciał EMA oraz przeciwciał przeciw gliadynie klasy IgA i IgG refundowana jest przez NFZ. Niestety ujemne wyniki badań nie wykluczają celiakii, ponieważ część osób nie wytwarza przeciwciał. Zatem aby te badania były wiarygodne, pacjent powinien przez 6 tygodni spożywać produkty zawierające gluten.

Cena badań genetycznych waha się: od 200 do 500 zł. Badania te zapewniają wyniki na całe życie i można je wykonać na diecie bezglutenowej. Dodatni wynik, czyli obecność haplotypu HLA-DQ2/DQ8, pozwala na pominięcie badań endoskopowych (ich cena prywatnie to ok. 340 zł).

Gdzie można zrobić diagnostykę celiakii?

Diagnostykę celiakii można wykonać w laboratoriach oferujących badania serologiczne. Dlatego przed wizytą w laboratorium warto sprawdzić, czy zapewnia ono badania przeciwciał dla osób z objawami celiakii. W niektórych laboratoriach można zrobić także badania genetyczne. Część firm farmaceutycznych posiada testy genetyczne, które można zamówić przez Internet wykonać samemu w domu. Diagnostyka histopatologiczna i badanie endoskopowe wykonywane jest przez gastroenterologa i zalecane jest dopiero po uzyskaniu dodatnich wyników testów serologicznych.

Czy diagnostyka celiakii jest skuteczna?

Największą skuteczność mają badania genetyczne. Niestety nie są one zwykle refundowane przez NFZ. Zapewniają one wiarygodne wyniki, gdyż wykrycie określonego haplotypu, warunkuje występowanie choroby. Kiedy jednak na początek wybierzemy tańsze badania serologiczne powinniśmy pamiętać o diecie z glutenem, ponieważ przejście na dietę bezglutenową może fałszować wyniki. W przypadku dodatnich wyników tych testów, dalsza diagnostyka obejmuje endoskopowe badania jelit i pozwala na ostateczne potwierdzenie bądź wykluczenie choroby.