Astma u dzieci – przyczyny i objawy

Astma jest chorobą układu oddechowego. Choruje na nią 5-7% dzieci w Polsce. Może ona mieć różne przyczyny. Dzięki prawidłowo wdrożonemu leczeniu część małych pacjentów wyrasta z astmy. Jednak konieczne jest do tego prawidłowe zdiagnozowanie podłoża choroby. Astma u dziecka może być efektem nieleczonej alergii – niezbędne jest więc wykonanie odpowiednich badań m.in. testów alergicznych.

Spis treści:

1. Astma u dzieci – przyczyny
2. Astma u dziecka – objawy
3. Astma u dziecka – jakie badania zrobić?
4. Astma u dzieci – leczenie

Astma u dzieci – przyczyny

Astma u dziecka może mieć różne podłoże. Jednak najczęściej astmę u dzieci wywołują następujące czynniki:

• Uczulenie na alergeny: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt
• Częste infekcje wirusowe dróg oddechowych
• Predyspozycje genetyczne w przypadku, gdy jeden z rodziców cierpi na alergię lub chorobę układu oddechowego.
• Bierne palenie tytoniu

Rozróżnienia między astmą alergiczną i niealergiczną dokonuje się na podstawie ich czynników wyzwalających; astma dziecięca jest bardzo często związana z alergiami.

Astma u dziecka – objawy

• Do najczęstszych i typowych objawów astmy u dziecka należą: częsty, przerywany kaszel, gwizdanie lub świszczący dźwięk podczas oddychania, skrócony oddech, duszność, uczucie zalegania wydzieliny w drogach oddechowych lub ucisk i ból w klatce piersiowej. Objawy mogą występować w różnych odstępach czasu i z różnym stopniem nasilenia.

Objawy astmy nasilać może również wdychanie dymu tytoniowego, zanieczyszczenia środowiska oraz warunki pogodowe np. wahania temperatury czy duża wilgotność powietrza.

Symptomy astmy u dzieci mogą pojawiać się w różnych odstępach czasu. Najczęściej pojawiają się one po kontakcie z czynnikiem drażniącym np. alergenem czy dymem tytoniowym.  Stopień nasilenia objawów także może się różnić w zależności od przypadku.

• W momencie wystąpienia objawów należy zapewnić dziecku wygodną pozycję, otworzyć okno w celu dostarczenia świeżego powietrza, rozpiąć ubranie, uspokoić chorego, zachować opanowanie. Niemniej jednak objawy u dziecka takie jak: świszczący oddech, problemy z oddychaniem, duszności, świadczą o konieczności zgłoszenia się do lekarza.

Astma u dzieci – jakie badania zrobić?

Jeśli zauważymy u dziecka objawy astmy, to należy skonsultować je z lekarzem pediatrą lub lekarzem rodzinnym. Przeprowadzi on wywiad i osłucha małego pacjenta. W razie potrzeby skieruje on małego pacjenta do pulmonologa lub alergologa.

Pacjentom z podejrzeniem astmy wykonuje się spirometrię. Jest to badanie czynnościowe układu oddechowego, podczas którego ocenić można objętość i pojemność płuc oraz szybkość przepływu powietrza. Badanie jest proste i nieinwazyjne – badany musi jedynie oddychać z włożonym w usta ustnikiem. Spirometria nie jest jednak odpowiednim badaniem dla wszystkich – nie wykonuje się jej u najmłodszych dzieci.

W diagnozowaniu astmy pacjentom wykonuje się również pomiar szczytowego przepływu wydechowego (PEF) oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W niektórych przypadkach wykonywane są także próby prowokacyjne.

• Z uwagi na to, że przyczyną astmy może być nieleczona alergia wziewna, pacjentom zleca się także wykonanie badań alergicznych. Najczęściej lekarze rekomendują panelowe testy alergiczne z krwi. W przypadku astmy szczególnie polecany jest panel wziewny, podczas którego sprawdza się uczulenie pacjenta na 10-30 alergenów wziewnych.  Dzięki wykonaniu tego badania pacjent dowie się, jakiego alergenu powinien unikać, dzięki czemu zahamowanie występowania objawów, w tym tych związanych z astmą jest możliwe.

• Panel wziewny – badanie skierowane jest do osób z podejrzeniem alergii wziewnej. Dzięki jednemu badaniu możliwa jest potwierdzenie bądź wykluczenie alergii wziewnej na od 10 do 30 różnych alergenów. Umożliwia diagnostykę alergii na:
  • alergia na pyłki
  • alergia na kurz i roztocza
  • alergia na trawy
  • alergia na sierść
  • alergia na grzyby

Co zawierają poszczególne panele alergiczne:

• Badana jest krew pod kątem stężenia przeciwciał IgE dla konkretnych alergenów, inaczej stężenia swoistych przeciwciał tzw. immunoglobulin klasy E (IgE).
• Test wskazuje na obecność lub brak specyficznych przeciwciał IgE przeciwko wybranym alergenom
• Szeroki zakres badań – od 10 do 30 alergenów 
• Wynik badania od 5 do 10 roboczych. 
• Kurier w cenie badania dostarczy do Ciebie zestaw do samodzielnego pobrania i odbierze go po zamówieniu na stronie.
• Badanie jest wykonywane z próbki krwi

Astma u dzieci – leczenie

W leczeniu astmy najczęściej stosuje się leki wziewne, ponieważ są one w tym przypadku najbardziej skuteczne. Pacjentom podaje się z reguły leki rozszerzające oskrzela (β2-mimetyki) oraz leki przeciwzapalne (glikokortykosteroidy).

Leki na astmę podaje się choremu za pomocą inhalatorów. Wyróżnia się ich 3 rodzaje:

• Inhalatory ciśnieniowe – posiadając taki inhalator, pacjent musi wziąć oddech w odpowiednim momencie, aby cała dawka leku trafiła do oskrzeli. Dzięki jego niewielkim rozmiarom chory może przyjąć lek w dowolnym momencie.
• Inhalatory proszkowe – w przypadku tego rodzaju inhalatora chory musi zaciągnąć się lekiem na tyle, aby trafił on do oskrzeli. Nie poleca się ich stosowania w przypadku zaawansowanej astmy.
• Inhalatory elektryczne – jest on prostszy w użyciu od pozostałych inhalatorów – chory musi jedynie oddychać wydobywanym z inhalatora aerozolem. Jest on jednak przeznaczony głównie do użytku domowego, ponieważ jest nieporęczny.

Oprócz leczenia farmakologicznego lekarze często zalecają wprowadzenie aktywności fizycznej.  Może ona przynieść wiele korzyści, ponieważ podczas niej oskrzela się rozszerzają, a organizm lepiej się dotlenia. Rodzaj aktywności warto jednak wybrać po konsultacji z lekarzem, ponieważ nie powinien on być zbyt obciążający.