Diagnostyka alergii – jak powinna wyglądać, jakie badania należy wykonać w kierunku alergii?

Diagnostyka alergii jak powinna wyglądać

Czym jest alergia? Alergia jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego organizmu, na związki lub substancje (alergeny), które powinien traktować normalnie, bez wywoływania objawów. Jeżeli dokuczają Ci uczucia zatkanego nosa lub wyciek wodnistej wydzieliny, łzawienie i zaczerwienienie spojówek, wypryski i bąble skórne, napadowe kichanie lub duszności i problemy gastryczne to warto sprawdzić czy nie mają one podłoża alergicznego. Dowiedz się jak powinna wyglądać diagnostyka alergii, jakie badania wykonać aby dowiedzieć się co może powodować pojawienie się objawów.

Diagnostyka alergii – w jakich przypadkach warto sprawdzić czy objawów nie powoduje alergia?

Diagnostyka alergii to często skomplikowany i trudny proces. W Polsce coraz więcej osób, a szacuje się, że może to już być około 40% społeczeństwa, cierpi z powodu przewlekłej i nawracającej alergii. Często słyszymy o pacjentach, którzy narzekają na występowanie objawów po zjedzeniu konkretnych składników czy kontakcie z danymi pyłkami lub sierścią. Jak zdiagnozować alergię? Warto udać się do lekarza i wykonać takie badanie, które pozwoli na konkretne i pewne określenie profilu uczuleniowego. . Jednym ze sposobów diagnostyki w celu potwierdzenia lub wykluczenia alergii jest wykonanie badania Diagnostyka alergii MAX.

  • Powiązanie występujących objawów z potencjalną alergią jest czasami ciężkie do jednoznacznego stwierdzenia. Objawy poszczególnych alergii mogą mieć różny przebieg oraz poziom nasilenia. Ważną kwestią jest to, że niektóre objawy, które wydawałyby się charakterystyczne dla danej alergii, nie zawsze muszą z niej wynikać np. objawy skórne nie muszą pojawiać się tylko po zetknięciu się skóry z alergenem, w kontekście alergii  kontaktowej lub wziewnej – pokrzywka może być wyłącznie objawem uczulenia na białko mleka krowiego.

Objawy alergii często charakteryzują się również tym, że dolegliwości mogą pojawiać się wyłącznie okresowo – np.  gdy będziemy mieć kontakt z jakimś składnikiem uczulającym nas wziewnie lub kontaktowo – okres pylenia, pewien rodzaj barwnika, kontakt z sierścią lub stale – np. gdy mamy daną alergię pokarmową, chociażby alergię na mleko i ten dany składnik spożywamy na co dzień. Dlatego bardzo ważne jest, aby obserwować swój organizm i próbować zauważyć wszelkie nietypowe reakcje organizmu na nowe pokarmy, pyłki czy kontakt z jakimś przedmiotem.

Diagnoza alergii – jakie są najczęstsze objawy alergii?

Alergia może mieć łagodny przebieg ograniczający się do przejściowych objawów, powodujących jedynie dyskomfort, aż po wystąpienie szoku anafilaktycznego, który może zagrażać życiu. Najczęściej objawy alergii to:

  • swędzenie nosadiagnostyka alergii, diagnoza alergii
  • swędzenie ścian gardła oraz oczu
  • napady kichania
  • wyciekanie z nosa wodnistej wydzieliny
  • łzawienie oczu
  • bąble na skórze
  • gwałtowne uczucie niepokoju
  • ból głowy
  • uczucie kołatania w klatce piersiowej
  • osłabienie
  • swędzenie w gardle
  • wymioty
  • pokrzywka skórna
  • katar
  • duszności
  • kichanie
  • zaczerwienienie i swędzenie oczu
  • łzawienie oczu
  • opuchlizna
  • kaszel
  • biegunki
  • nudności
  • wstrząs anafilaktyczny

Diagnoza alergii nie jest łatwa. Często jedynym sposobem aby uniknąć powikłań, móc zastosować odpowiednie leczenie i uwolnić się od uporczywych objawów jest zdiagnozowanie choroby oraz określenie, które alergeny są przyczyną dolegliwości.

Podstawą przeprowadzenia diagnostyki alergii jest zebranie przez lekarza wywiadu o objawach i historii dolegliwości pacjenta. Do diagnostyki alergii wykorzystuję się testy alergiczne.

Diagnostyka alergii – jak można ją przeprowadzić?

Diagnostyka alergii – kiedy i jakie testy alergiczne można wykonać? W diagnostyce alergii ważną rolę odgrywają testy alergiczne z krwi. Testy na alergie z krwi polegają na ocenie obecności we krwi pacjenta specyficznych przeciwciał klasy IgE. Do tego rodzaju badania na alergie wykorzystuje się krew pacjenta, którą następnie w laboratorium sprawdza się z odpowiednimi ekstraktami alergenowymi. W przypadku pozytywnej reakcji, świadczącej o obecności specyficznych przeciwciał IgE, które są w odpowiedni sposób podwyższone, dostajemy informację o możliwej alergii w stosunku do konkretnego alergenu.

W przypadku testów serologicznych pacjent całkowicie unika kontaktu z potencjalnie groźnym dla niego alergenem – nie powodują one objawów, nie trzeba do nich odstawiać przyjmowanych leków – dlatego testy alergiczne z krwi są odpowiednie w przypadku podejrzenia alergii u dzieci.


Testy alergiczne z krwi wykonuje w konkretnych panelach w zależności od rodzaju alergii oraz ilości alergenów:

  • Panel pokarmowy – w ramach tego panelu analizuje się najczęściej występujące alergeny pokarmowe. Są to przede wszystkim: produkty zbożowe, warzywa i owoce, mleko i nabiał, rośliny strączkowe, orzechy, ryby, owoce morza;
  • Panel wziewny – w ramach tego panelu analizuje się najczęściej występujące alergeny wziewne. Są to przede wszystkim: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, grzyby i alergeny sierści zwierząt;
  • Panel pediatryczny/mieszany – w ramach tego panelu analizuje się najczęściej pojawiające się alergeny, szczególnie wśród dzieci. Są to więc alergeny pokarmowe, pyłki roślin, roztocza kurzu, alergeny zwierząt i grzyby.
  • Molekularne testy alergiczne – są innowacyjną metodą diagnozowania alergii. Dzięki nim możliwe jest analizowanie większej liczby alergenów niż innymi metodami – nawet do 295 alergenów. Jest to rodzaj badań z krwi, który umożliwia ocenę swoistych przeciwciał E (sIgE) nie tylko przeciwko ekstraktom, czyli całym alergenom, lecz także wobec określonych molekuł ( komponentów budujących cały allergen). Przykładem takiego testu alergicznego jest Diagnostyka alergii MAX

Jakie testy alergiczne wykonać?

Najskuteczniejszą bronią w walce z alergią, jest poznanie uczulającego alergenu i rozpoczęcie terapii, diety lub wykluczenia z otoczenia.

Diagnostyka alergii – dlaczego warto wykonać panele alergiczne z krwi:

  • Możliwość dobrania konkretnego obszaru badań pod występujący rodzaj objawów – badania wykonuje się w konkretnych panelach: wziewny, pokarmowy, pediatryczny czyli mieszany
  • Specyficzność – możliwość oceny alergii w stosunku do konkretnego alergenu lub możliwość badania alergenów w panelach, co pozwala na wykrycie swoistych IgE skierowanych przeciwko wielu alergenom podczas jednego badania (np. mieszanka traw późnych, mieszanka pleśni, mieszanka żywności)
  • Wszechstronność – badania pozwalają jednocześnie wykryć alergię, monitorować rozwój choroby czy różnicować choroby alergiczne od innych schorzeń o podobnych objawach
  • Dostępność – badanie można wykonać gdy u pacjenta występują objawy, szczególnie te skórne – to nie jest przeciwwskazanie, jak przy testach skórnych
  • Brak konieczności odstawiania leków/ przerywania terapii – nie trzeba odstawiać leków antyhistaminowych – nie mają one wpływu na wynik
  • Badanie dla każdego – można je wykonać u każdej osoby w każdym wieku, także u dzieci czy osób starszych
  • Badania można wykonać w ciąży – nie jest to przeciwwskazanie jak przy testach skórnych

Badania alergiczne z krwi są aktualnie powszechnie stosowane w diagnostyce alergologicznej ze względu na ich łatwość wykonania, brak konieczności odstawiania większości leków oraz brak powikłań w czasie wykonywania badania.

Poszczególne panele obejmują różną ilość badanych alergenów oraz ich rodzaj. Panel pokarmowy obejmuje od 10 do 30 powszechnie uczulających produktów spożywczych z grupy, a panel oddechowy jednakową liczbę alergenów oddechowych (takich jak roztocza, sierść zwierząt czy pyłki). Panel pediatryczny natomiast dostosowany jest pod najmniejszych pacjentów i obejmuje 30 alergenów pokarmowych i wziewnych, które najczęściej uczulają małe dzieci.

Badania molekularne, w tym test Diagnostyka Alergii MAX oraz Panel Mleko+Gluten, w pewnym stopniu odróżnia się od wspomnianych paneli. Badanie to stanowi zdecydowanie bardziej kompleksową ocenę profilu alergicznego pacjenta. W skład badania Diagnostyka alergii MAX wchodzi aż 295 alergenów o wzmocnionej precyzji, gdyż oprócz samego alergenu określone może być również konkretne białko powodujące alergię. Dzięki wykonaniu takich badań mamy też możliwość określić możliwość wystąpienia reakcji krzyżowych między alergenami.

Badania molekularne – szersza możliwość diagnostyki alergii

Diagnostyka molekularna chorób alergicznych daje możliwość analizy swoistych przeciwciał wobec ściśle określonych molekuł, czyli komponentów wchodzących w skład alergenu. W oparciu do tradycyjnej diagnostyki z krwi, badania molekularne zwiększają czułość oznaczeń sIgE, pozwalają ustalić precyzyjny profil uczuleniowy osoby badanej oraz pozwalają rozpoznać i zidentyfikować molekuły reagujące krzyżowo co pozwala dobrać dokładniejszą i indywidualną formę leczenia.

diagnostyka alergii, diagnoza alergii

Jakie są ich zalety tych badań?

  • Łatwość wykonania – do badania potrzebna jest niewielka próbka krwi w trakcie pobrania w placówce
  • Diagnostyka określonych molekuł czyli komponentu budującego dany alergen
  • Możliwość zastosowania u osób z nadwrażliwością na wiele alergenów niezwiązanych ze sobą
  • Badanie aż 295 alergenów z jednej próbki, w tym 178 molekuł i 117 ekstraktów
  • Bezpieczeństwo – nie ma zagrożenia wystąpienia nagłych i groźnych objawów,  jak w przypadku wykonywania testów skórnych.
  • Brak wpływu aktualnego leczenia objawowego, przyjmowanych leków na wiarygodność wyniku – do wykonania badania nie trzeba odstawiać leków
  • Jednoczesna analiza wielu alergenów oraz poszczególnych molekuł
  • Możliwość wykrycia reakcji krzyżowych – zastosowanie blokera CCD

Czym jest alergia?

Alergia to nadmierna i nieprawidłowa reakcja organizmu na kontakt z czynnikami, które u zdrowych osób nie powodują żadnych negatywnych zmian w działaniu. Normalnie dzieje się tak, że gdy do organizmu wtargną np. wirusy czy bakterie, specjalne komórki krwi (limfocyty T) dają sygnał do produkcji przeciwciał, które mają unieszkodliwić chorobotwórcze drobnoustroje. W przypadku alergika układ odpornościowy działa wadliwie i rozpoznaje wroga nie tylko w wspomnianych wirusach czy bakteriach, ale też w  zwykłych substancjach np. składnikach pokarmów, pyłkach czy przedmiotach. Substancje te nazywane są alergenami.

Jak dochodzi do powstania alergii?

Czynniki takie jak składniki pokarmów, pyłki, sierść zwierząt czy przedmioty zostają rozpoznane przez układ immunologiczny jako potencjalnie niebezpieczne, następnie występuje nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego w celu ich wyeliminowania, co prowadzi do uszkodzenia tkanek i zapoczątkowuje proces chorobowy i występowanie objawów. Co ważne, pierwsze zetknięcie się organizmu z potencjalnym alergenem nie powoduje od razu objawów uczulenia. Następuje to przy kolejnym kontakcie z alergenem, gdy w organizmie znajduje się już określona ilość przeciwciał IgE, które “walczą” z niechcianym składnikiem. Stopień nasilenia objawów zależy od predyspozycji do alergii, ilości dostarczanego alergenu oraz czynniki środowiskowe.

Także przy pierwszym zetknięciu się z alergenem zwykle nie odczuwamy żadnych dolegliwości. Kiedy jednak po raz drugi większa ilość alergenu dostanie się do organizmu, zacznie się reakcja uczuleniowa, która już będzie trwała, a objawy będą się zazwyczaj powtarzać w podobnej formie.

Wszystkie artykuły
Back to Top