Anemia i niska ferrytyna w chorobie Hashimoto? Powodem
może być celiakia!
Osoby z chorobą Hashimoto, czyli autoimmunologicznym, przewlekłym zapaleniem tarczycy bardzo często borykają się z anemią (niedokrwistością) i niską ferrytyną. Powodem może być współwystępująca z nią celiakia – kolejne schorzenie o podłożu autoimmunologicznym. Jak się okazuje pacjenci z Hashimoto zapadają na celiakię nawet 10 razy częściej niż pozostałe osoby [1]. Jak radzić sobie z anemią w takiej sytuacji?
Hashimoto i celiakia – jak często te choroby występują razem?
Współwystępowanie choroby Hashimoto i celiakii (trwałej nietolerancji glutenu, choroby trzewnej) ocenia się, według różnych badaczy, na 3,2% do nawet 43%. Prawdopodobieństwo wystąpienia celiakii wśród osób z Hashimoto wynosi 1:30, co oznacza, że jest 10 razy większe w porównaniu z populacją ogólną [1]. Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) rekomenduje więc, aby wszystkie osoby z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy wykonały test DNA w kierunku celiakii [2]. No, dobrze, ale właściwie dlaczego chorobie Hashimoto tak często towarzyszy celiakia?
Choroby autoimmunologiczne – gdy układ odpornościowy rozpoznaje własne tkanki jako obce…
Istota chorób autoimmunologicznych polega na tym, że organizm traktuje własne tkanki jako obce, w związku z tym wytwarza przeciwciała, które mają je zniszczyć. Jeśli układ odpornościowy jest zbyt przeciążony, to coraz częściej zaczyna się mylić, wytwarzając przeciwciała przeciwko kolejnym komórkom i tkankom organizmu. I właśnie dlatego celiakia może współwystępować z takimi chorobami jak choroba Hashimoto, cukrzyca typu I, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy łuszczyca. Powodem jest tu ich wspólne, autoimmunologiczne podłoże.
Niski poziom żelaza, niska ferrytyna – skąd bierze się u osób z chorobą Hashimoto?
Bezpośrednią przyczyną jest wspomniana celiakia, która często prowadzi do anemii z niedoboru żelaza. Nieleczona choroba trzewna skutkuje zanikiem kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie składników odżywczych z pokarmu. W przebiegu celiakii mamy do czynienia z zespołem złego wchłaniania, którego następstwem może być anemia. Niedokrwistość z niedoboru żelaza dotyczy nawet 46% osób z trwałą nietolerancją glutenu [3].
W organizmie chorego, oprócz żelaza, może brakować również wielu innych ważnych dla zdrowia składników odżywczych – witamin A, E, D, K oraz witamin z grupy B. Upośledzone zostaje również wchłanianie białek i tłuszczów, ponadto dochodzi do zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforowej oraz rozkładu dwucukrów.
Rzeczywistym odzwierciedleniem poziomu żelaza w organizmie jest poziom ferrytyny. Niska ferrytyna, to znak, że mamy za mało żelaza i grozi nam niedokrwistość. Anemia jest szczególnie niebezpieczna, gdy utrzymuje się długo lub powraca. Dlatego tak ważne jest szybkie poznanie jej przyczyny.
Rozpoznanie celiakii u osób z chorobą Hashimoto – nie zawsze takie łatwe…
Celiakię łączy się głównie z objawami ze strony układu pokarmowego, m.in. bólem brzucha, wzdęciami, biegunką czy wymiotami. Jeśli dolegliwości te nie występują, to wydaje nam się, że nie ma potrzeby wykonywania badań na jej obecność. To błąd, ponieważ celiakia nawet w 70% przypadków przebiega w sposób niespecyficzny, niezwiązany z układem pokarmowym. Nie jest ona też chorobą wieku dziecięcego, jak kiedyś sądzono. Obecnie nawet 60% nowo zdiagnozowanych przypadków celiakii to osoby dorosłe [4]. To jednak nie wszystko…
Celiakia ma też niestety wiele objawów wspólnych z chorobą Hashimoto, przez co trudno czasem odróżnić oba schorzenia.
Diagnostykę celiakii ułatwi badanie genetyczne
Przyczyna celiakii leży w genach, dlatego najlepszym narzędziem do jej diagnozowania jest badanie genetyczne. Oczywiście nie u wszystkich osób predysponowanych do celiakii, czyli posiadaczy haplotypów HLA-DQ2.2, HLA-DQ2.5 i/lub HLA-DQ8 choroba się rozwinie. Niemniej jednak wato znać czynniki mogące ją uaktywnić. Do takich aktywatorów zalicza się choroba Hashimoto. Z tego względu wszystkie cierpiące na nią osoby powinny, zgodnie z rekomendacjami ESPGHAN, wykonać badanie genetyczne w kierunku celiakii.
Niski poziom żelaza – dieta bezglutenowa pomoże uzupełnić brakujący pierwiastek
Jeśli chorujesz na Hasimoto i borykasz się z anemią, pomimo zwiększonej podaży żelaza oraz witamin z grupy B (w tym kwasu foliowego), to prawdopodobnie chorujesz też na celiakię i tylko ścisła dieta bezglutenowa pomoże Ci pozbyć się anemii.
Leczenie spowoduje odbudowę utraconych kosmków jelitowych, dzięki czemu substancje odżywcze znów będą prawidłowo wchłaniane. Z czasem anemia zniknie, a wraz z nią również inne nieprzyjemne dolegliwości.
Zastanawiasz się pewnie, po co te wszystkie badania? Czy mając zdiagnozowaną chorobę Hashimoto, nie lepiej od razu zastosować u siebie dietę bezglutenową? Odpowiedź brzmi: NIE. Dieta bezglutenowa, stosowana bez potrzebny, tzn. gdy tolerujemy gluten, nie ma najmniejszego sensu, a wręcz może nam zaszkodzić. Produkty bezglutenowe mają niższą wartość odżywczą w porównaniu z ich glutenowymi odpowiednikami. Taka dieta zawsze wymaga więc odpowiedniej suplementacji i współpracy z dietetykiem. Poza tym produkty bezglutenowe, zwłaszcza te mechanicznie pozbawione glutenu, są zwykle mocno przetworzone – zawierają konserwanty, barwniki i substancje spulchniające.
Warto dodać, że nie ma jednoznacznych dowodów naukowych, uzasadniających potrzebę stosowania diety eliminacyjnej u wszystkich osób z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy [5]. Zrezygnować z glutenu powinni więc tylko ci chorzy, którzy oprócz Hashimoto mają stwierdzoną celiakię.
Wykrycie celiakii – co jeszcze zyskuje chory na Hashimoto?
Zyskuje przede wszystkim szansę na poprawę funkcjonowania tarczycy, a co za tym idzie szansę na zmieszenie dawki tyroksyny. W niektórych przypadkach po zdiagnozowaniu celiakii i wprowadzeniu diety bezglutenowej udaje się nawet doprowadzić do remisji choroby Hashimoto. Wykrycie celiakii to również szansa na poprawę samopoczucia, pozbycie się wielu przykrych dolegliwości, w tym problemów gastrycznych, problemów skórnych, wypadania włosów, bólu głowy czy wreszcie zaburzeń płodności i poronień. Stosując dietę bezglutenową po rozpoznaniu celiakii, chory ma też szansę na uniknięcie takich powikłań, jak nowotwór przewodu pokarmowego, którego ryzyko, przy nieleczonej chorobie trzewnej zwiększa się aż 40-krotnie!
Badanie na celiakię w testDNA da Ci pewność
- Oferujemy szeroki zakres usług (DQ2,2 DQ2,5 DQ8 w podjednostce α i β).
- Kurier w cenie badania dostarczy do Ciebie zestaw do samodzielnego pobrania i odbierze go po zamówieniu na stronie.
- Do wyniku badania na celiakię otrzymasz pisemne zalecenia lekarskie oraz dietetyczne, a przy pozytywnym rezultacie – dodatkowo przykładowe menu bezglutenowe.
- Badanie jest bezbolesne, wykonywane z wymazu z policzka (taka próbka ma większą stabilność niż próbka krwi). Dowiedz się więcej
- W razie potrzeby masz możliwość zmówienia 30-minutowej konsultacji telefonicznej wyniku ze specjalistą z zakresu gastrologii czy dietetyki klinicznej.
- Na każdym etapie możesz liczyć na pomoc naszych specjalistów, którzy dostępni są dla Ciebie 7 dni w tygodniu (pon.-pt. 7:00-22:00, weekendy i święta 9:00-21:00).
- Badanie realizowane jest w certyfikowanym laboratorium genetycznym z 15-letnim doświadczeniem, w którym żaden wynik do tej pory nie został podważony. Dowiedz się więcej.
Pobierz próbki do badania na celiakię sam w domu
Twoje próbki zostaną objęte bezpłatną gwarancją na wypadek
nieprawidłowego pobrania – 100% bezpieczeństwo.
Pobierz próbki do badania na celiakię w punkcie pobrań
Całkowity koszt badania (cena badania 297 zł + koszt pobrania przez personel medyczny 50zł): 347,-
Umów badanie
Nasi specjaliści
Hashimoto ciąża i nie tylko – więcej informacji:
Źródła:
[1] Rata¬jczak A., Moszak M., Grzymisławs¬ki M., Zalece¬nia żywieniowe w niedoczyn¬noś¬ci tar-czy¬cy i choro¬bie Hashimo¬to, „Pielęg¬niarst¬wo i zdrowie pub¬liczne” 2017, 7(4), s. 309.
[2] Nowe wyty¬czne diag¬nos¬ty¬ki celi¬akii wg Europe¬jskiego Towarzyst¬wa Gas¬troen¬terologii, Hepa¬tologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN), oprac. A. Rybak, „Stan¬dardy Medy¬czne Pedi¬a¬tria” 2012, 9, s. 179–184.
[3] Ranjini R. Roy, Matthew R. Thomas, 25-letnia kobieta z niedokrwistością, tłum. Jabłońska-Som A., „Medycyna po Dyplomie” 2011, vol. 20, nr 2.
[4] D. Sato¬ra, K. Bochen, A. Prys¬tu¬pa, J. Pietraszek-Mam¬carz, J. Mosiewicz, J. Sch¬abows¬ki, Celi¬akia – choro¬ba nie tylko dziecię¬ca, „Fam¬i¬ly Med¬i¬cine & Pri¬ma¬ry Care Review” 2011, 13, 1.
[5] K. Pas¬tu¬si¬ak, J. Michałows¬ka, P. Bog¬dańs¬ki, Postępowanie diete¬ty¬czne w chorobach tar¬czy-cy, „Forum Zaburzeń Meta¬bol¬icznych” 2017, 8, 4, s. 159.