Celiakia badania — jak sprawdzić, czy to trwała nietolerancja glutenu?

Celi­akia to choro­ba autoim­muno­log­icz­na o podłożu gene­ty­cznym. W jej prze­biegu dochodzi do zniszczenia kosmków jeli­towych, co w kon­sek­wencji powodu­je pow­stanie niedoborów i liczne objawy, m.in. ane­mię, bóle głowy, zmęcze­nie, spadek nas­tro­ju czy poronienia. Celi­akia bada­nia — jakie testy najlepiej wykon­ać jako pier­wsze?

Celiakia badania — najpierw warto zrobić badanie DNA

A to dlat­ego, że tylko oso­ba z predys­pozy­c­ja­mi gene­ty­czny­mi może zachorować. Jeśli badanie DNA nie wykaże obec­noś­ci genów odpowiedzial­nych za celi­ak­ię — chorobę moż­na prak­ty­cznie wyk­luczyć. A jeśli będą obec­ne? Wykonu­je się dal­sze bada­nia (badanie krwi i ewen­tu­al­nie biop­sję jeli­ta). Może się okazać, że celi­akia nie jest w danym momen­cie akty­w­na, dlat­ego w przy­pad­ku obec­noś­ci predys­pozy­cji warto co jak­iś czas kon­trolować poziom prze­ci­w­ci­ał we krwi.
 
Warto jed­nak pamię­tać, żeby wybrać takie badanie, które anal­izu­je pełny zakres genów związanych z celi­ak­ią, czyli hap­lo­typy DQ2.2 (DQA1*02, DQB1*02), HLA DQ2.5 (DQA1*05, DQB1*02), HLA DQ8 (DQA1*03, DQB1*03:02).

Celiakia badania — jak wygląda test DNA?

Badanie gene­ty­czne w kierunku genów odpowiedzial­nych za celi­ak­ię najczęś­ciej wykonu­je się na pod­staw­ie wymazu z policz­ka. Jest więc bezbolesne i bard­zo kom­for­towe, nie wyma­ga nawet wiz­y­ty w przy­chod­ni (wiele lab­o­ra­toriów umożli­wia pobranie wymazu w domu). To szczegól­nie wygodne dla małych dzieci.
 
Co ważne, badanie DNA może być przeprowad­zone nawet w sytu­acji, gdy dana oso­ba jest już na diecie bezg­lutenowej (nie wyma­ga prowokacji gluten­em). Wynik będzie pon­ad­to ważny przez całe życie i niezmi­en­ny.

Celiakia badania — czy powinnaś wykonać test genetyczny?

Badanie w kierunku genów związanych z celi­ak­ią warto wykon­ać przede wszys­tkim w sytu­acji, gdy masz objawy choro­by. Mogą to być nie tylko bóle brzucha, wzdę­cia, biegun­ki czy inne prob­le­my żołąd­kowe — tak naprawdę są obec­ne u sto­sunkowo niewielkiej licz­by chorych.
 
Celi­akia częs­to objaw­ia się np. ane­mią, bóla­mi mięśni, wysyp­ką, spad­kiem nas­tro­ju czy nawet depresją, niepłod­noś­cią i poronieni­a­mi, afta­mi w jamie ust­nej i wielo­ma inny­mi dolegli­woś­ci­a­mi.
 
Badanie na celi­ak­ię zale­ca się wykon­ać też u krewnych w pier­wszej linii chorego i u osób z inny­mi choroba­mi autoim­muno­log­iczny­mi, np. Hashimo­to, cukrzy­cą typu 1 czy młodzieńczym zapale­niem stawów.