Prawa przysługujące po poronieniu lub martwym urodzeniu – jak z nich skorzystać?
Aktualizacja artykułu zgodnie z nowymi przepisami od 6.08.2025 r.
Rodzicom, którzy stracili dziecko na skutek poronienia lub martwego urodzenia, może przysługiwać uprawnienie do:
- rejestracji dziecka w urzędzie stanu cywilnego,
- pochówku dziecka,
- uzyskania zasiłku pogrzebowego,
- skróconego urlopu macierzyńskiego,
- urlopu okolicznościowego.
To od rodziców dziecka zależy, czy będą chcieli skorzystać z przysługujących im praw, gdyż jest to jedynie ich uprawnienie, a nie obowiązek. Od 6 sierpnia 2025 r. ustalenie płci dziecka nie jest wymagane, aby uzyskać urlop macierzyński czy zasiłek pogrzebowy – wystarczy zaświadczenie lekarza lub położnej o martwym urodzeniu, niezależnie od czasu trwania ciąży.
Ustalenie płci dziecka pozostaje jednak konieczne, jeśli rodzice chcą:
- otrzymać kartę martwego urodzenia,
- zarejestrować dziecko w urzędzie stanu cywilnego,
- otrzymać akt urodzenia z adnotacją „dziecko martwo urodzone”, nadać dziecku imię i nazwisko, a tym samym symbolicznie potwierdzić jego obecność w rodzinie,
- skorzystać z odszkodowania z dodatkowej polisy ubezpieczeniowej (np. ubezpieczenia grupowe w zakładzie pracy).
Określenie płci po poronieniu
Spis treści
Jeśli do poronienia doszło na wczesnym etapie i lekarz nie był w stanie określić płci dziecka, rodzice mogą ją ustalić dzięki badaniu genetycznemu.
Wynik badania pozwala następnie uzyskać kartę martwego urodzenia i zarejestrować dziecko w urzędzie stanu cywilnego – co wciąż jest prawem rodziców, niezależnie od momentu utraty ciąży i umożliwia dopełnienie wszystkich formalności.
Aby wykonać badania, należy przekazać próbkę do laboratorium genetycznego. Do badania potrzebna jest próbka z materiałem z poronienia. Może to być np. kosmówka lub kawałek pępowiny zabezpieczony w soli fizjologicznej (zabezpiecza się w trakcie poronienia) lub bloczek parafinowy, który można wypożyczyć ze szpitala po zakończonym badaniu histopatologicznym.
Więcej informacji o badaniu płci po poronieniu znajdziesz TUTAJ
Rejestracja w urzędzie stanu cywilnego
Rejestracja dziecka w urzędzie stanu cywilnego jest możliwa w sytuacji, gdy płeć dziecka jest znana.
Rejestracja w USC dokonywana jest na podstawie karty martwego urodzenia wystawionej przez szpital. Szpital w terminie 1 dnia przekazuje kartę martwego urodzenia do USC.
Urzędem stanu cywilnego, w którym należy dokonać rejestracji dziecka, jest USC właściwy ze względu na siedzibę szpitala, który wystawił kartę martwego urodzenia.
Po dokonaniu rejestracji dziecka USC wydaje rodzicom akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu (w tej sytuacji nie jest wydawany akt zgonu).
Rejestracja dziecka w USC pozwala rodzicom:
- formalnie upamiętnić dziecko – poprzez akt urodzenia, w którym można nadać mu imię i nazwisko,
- symbolicznie potwierdzić jego istnienie – dla wielu rodziców to ważny etap żałoby i sposób na domknięcie trudnego doświadczenia,
- skorzystać z odszkodowania z dodatkowej polisy ubezpieczeniowej (np. ubezpieczenia grupowe w zakładzie pracy).
Urlop macierzyński po poronieniu
Po poronieniu kobieta może skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni (56 dni). Urlop udzielany jest od dnia, w którym doszło do straty. Wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi 100%.
Urlop macierzyński po poronieniu udzielany jest przez pracodawcę na podstawie wniosku pracownicy o udzielenie urlopu.
Do wniosku należy dołączyć:
- akt urodzenia z adnotacją że dziecko urodziło się martwe – otrzymany z urzędu stanu cywilnego, jeśli rodzice dokonali rejestracji dziecka,
lub -
od 6 sierpnia 2025 r. – zaświadczenie lekarza lub położnej o martwym urodzeniu, wydane na podstawie dokumentacji medycznej.
Urlop okolicznościowy po poronieniu
W sytuacji gdy kobieta przebywa na skróconym urlopie macierzyńskim, nie przysługuje jej urlop okolicznościowy. Z urlopu okolicznościowego może skorzystać natomiast ojciec dziecka; ma on prawo do urlopu okolicznościowego w wymiarze 2 dni z tytułu narodzin dziecka oraz 2 dni z tytułu śmierci i pogrzebu dziecka. W tym celu konieczne jest przedstawienie pracodawcy wniosku o udzielenie urlopu oraz aktu urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.
Organizacja pochówku po dokonaniu rejestracji w urzędzie stanu cywilnego
Pochówek może zostać zorganizowany samodzielnie przez rodziców po dokonaniu rejestracji dziecka w USC. Na taki sposób pożegnania decydują się często rodzice, którzy chcą uczcić pamięć dziecka w sposób bardziej osobisty i symboliczny – z pełną dokumentacją i imieniem wpisanym do aktu urodzenia. W tej sytuacji po dokonaniu pochówku możliwe jest złożenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o wypłatę zasiłku pogrzebowego. Wszelkie szczegóły związane z pochówkiem należy ustalić z wybranym zakładem pogrzebowym oraz zarządcą cmentarza.
Organizacja pochówku na podstawie karty zgonu
Pochówek może zostać również zorganizowany przez rodziców we własnym zakresie bez konieczności rejestracji dziecka w urzędzie stanu cywilnego. W tej sytuacji nie jest konieczne ustalenie płci dziecka. Pochówek dokonywany jest przez rodziców samodzielnie na podstawie karty zgonu wypełnionej w części przeznaczonej dla administracji cmentarza.
Rezygnacja rodziców z dokonania pochówku we własnym zakresie
W przypadku gdy rodzice dziecka zrezygnują z organizacji pochówku, szpital zwykle przekazuje kwestie związane z organizacją pochówku odpowiednim instytucjom, np. miejskiemu ośrodkowi pomocy społecznej. W praktyce procedura związana z organizacją pochówku może się różnić w poszczególnych szpitalach, stąd szczegółowe kwestie związane z pochówkiem najlepiej jest ustalić w danym szpitalu.
Zasiłek pogrzebowy po poronieniu
Po pochówku rodzice mogą złożyć wniosek do ZUS o wypłatę zasiłku pogrzebowego.
Od 6 sierpnia 2025 r. świadczenie to przysługuje również na podstawie zaświadczenia o martwym urodzeniu, wystawionego przez lekarza specjalistę lub położną – bez względu na czas trwania ciąży.
Zasiłek pogrzebowy wypłacany jest w wysokości 4000 zł, niezależnie od wysokości kosztów poniesionych przez rodziców dziecka. Wniosek należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia, w którym doszło do straty. Do wniosku należy dołączyć paragony i faktury potwierdzające koszty poniesione w związku z pochówkiem.
Dodatkowe ubezpieczenie
Jeśli rodzice posiadają dodatkowe ubezpieczenie, to może im przysługiwać świadczenie z tytułu straty dziecka w wyniku poronienia lub martwego urodzenia. W tym celu należy sprawdzić ogólne warunki ubezpieczenia. Zdarza się, że niektórzy ubezpieczyciele przewidują wypłatę świadczenia po spełnieniu określonych warunków zawartych w OWU, np. wypłata świadczenia może być uzależniona od tygodnia ciąży, w którym doszło do straty.
Podstawą do wypłaty świadczenia jest akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.
📌Warto wiedzieć: zmiana przepisów od 6 sierpnia 2025 r. nie obejmuje prywatnych polis – wciąż wymagane jest ustalenie płci dziecka i uzyskanie aktu urodzenia.
Podstawa prawna
(1) Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 lipca 2025 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe
(Dz.U. z 2025 r. poz. 968)
(2) Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 lipca 2025 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków
(Dz.U. z 2025 r. poz. 969)
Autorzy:
- Agata Iwanow – radca prawny
- Marta Delesiewicz-Rzewuska – aplikantka radcowska
Fundacja Medycyny Prenatalnej im. Ernesta Wójcickiego
.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi wykładni prawa. Artykuł uwzględnia stan prawny, który obowiązuje w dniu publikacji (chyba że inny stan prawny został wskazany w treści artykułu).
Treści na tej stronie zostały przygotowane przez zespół specjalistów laboratorium testDNA, które od ponad 20 lat zajmuje się badaniami DNA w Polsce. Naszą misją jest dostarczanie pacjentom rzetelnych informacji oraz nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych.
W pracach nad materiałami edukacyjnymi uczestniczą lekarze, diagności laboratoryjni oraz konsultanci medyczni, którzy na co dzień wspierają kobiety po poronieniach i pary zmagające się z niepłodnością. Dzięki temu masz większą pewność, że informacje, które czytasz, są oparte na aktualnej wiedzy medycznej i praktyce klinicznej.
Powiązane artykuły
Przepraszamy – w tej chwili trwają prace modernizacyjne i chwilowo nasz formularz umawiania wizyt jest niedostępny.
Jeśli chcesz umówić się na badanie zadzwoń (665761161) lub napisz nam wiadomość e-mail / na czacie podając imię, nazwisko, rodzaj badania i miejscowość, w której chcesz je umówić – oddzwonimy jak najszybciej.
Przepraszamy za chwilowe niedogodności.
