Pon - Pt: 7:00-19:00
Weekendy i święta: 9:00-17:00
Eksperci na naszej infolinii chętnie odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania związane z badaniami lub Twoim problemem.Zadzwoń
Sprawdź placówkę w Twoim mieście:
Nietolerancja glutenu (inaczej celiakia) jest chorobą autoimmunologiczną o podłożu genetycznym. Objawy nietolerancji glutenu nie sprzyjają jednoznacznej diagnozie, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych objawy te mogą występować w przebiegu wielu chorób, Z tą różnicą, że występują w różnym wieku, o różnej intensywności i długości trwania. Jakie są objawy nietolerancji glutenu? Jakie testy należy wykonać? Co można jeść przy nietolerancji glutenu?
Spis treści
Nietolerancja glutenu to coraz powszechniejszy problem. Szacuje się, że nawet około 10% populacji może nie tolerować glutenu. Gluten to białko znajdujące się w zbożach, takich jak pszenica, żyto i jęczmień (w rzeczywistości gluten jest mieszaniną różnych białek, głównie gliadyny i gluteiny, a za objawy nietolerancji glutenu odpowiada przede wszystkim gliadyna).
Co oznacza w praktyce, że nietolerancja glutenu jest chorobą autoimmunologiczną? Pod wpływem glutenu organizm osoby chorej „atakuje” sam siebie, a konkretniej – kosmki jelitowe. Biorą one udział w przyswajaniu składników odżywczych. Jeśli nie działają prawidłowo, może dojść więc do niedoborów i niedożywienia.
Nietolerancja glutenu to choroba, która może pojawić się u osób z konkretnymi predyspozycjami genetycznymi. Sama ich obecność jednak nie wystarczy – do zachorowania niezbędne są jeszcze gluten i czynnik aktywujący. Aktywatorem może być np. ciąża, operacja, zawał, infekcja, podeszły wiek czy spadek odporności.
U osoby chorej gluten działa toksycznie, powodując nieprawidłową reakcję układu immunologicznego. Dochodzi do degradacji kosmków jelitowych, które w dużej mierze odpowiadają za przyswajanie substancji z jedzenia, leków i suplementów. To z kolei wiąże się z pojawieniem się niedoborów i licznych objawów, m.in. anemii, aft, bólu głowy, zmęczenia czy niepłodności.
Objawy nietolerancji glutenu (celiakii) mogą być bardzo różne. U każdego choroba będzie przebiegała trochę inaczej. Najczęściej pojawiają się klasyczne objawy celiakii, przede wszystkim dolegliwości ze strony układu pokarmowego, m.in. bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, nudności i wymioty oraz zaparcia. Objawy nietolerancji glutenu nie muszą jednak dotyczyć wyłącznie przewodu pokarmowego. U 70% pacjentów z nowo rozpoznaną celiakią nie występują problemy gastryczne.
Ze względu na rodzaj i nasilenie objawów powszechnie wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje celiakii:
Badanie na nietolerancje glutenu od którego warto zacząć diagnostykę, to test genetyczny. Dlaczego tak jest? Nietolerancja glutenu to choroba, którą mamy zapisaną w genach. Oznacza to, że tylko osoby posiadające pewne geny (w naszej populacji to HLA DQ2.2, DQ2.5 lub DQ8) mogą na nią zachorować. Oczywiście samo posiadanie genów nie oznacza, że jesteśmy chorzy lub na pewno kiedyś zachorujemy, jednak ich brak praktycznie w 100% wyklucza celiakię nie tylko w tej chwili, ale również w przyszłości. Wynik takiego badania jest więc ważny przez całe życie i nie trzeba go nigdy powtarzać. Brak genów DQ2.2, DQ2.5 lub DQ8 oznacza, że diagnostykę możemy zakończyć już na tym kroku.
Jeśli genetyczne badanie na nietolerancję glutenu wykazało przynajmniej jeden z genów związanych z tą chorobą, kolejnym krokiem jest wykonanie badania przeciwciał (tzw. serologiczne badania na celiakię). Jest to konieczne, aby sprawdzić, czy choroba w tej chwili jest aktywna. Większość pacjentów z celiakią ma we krwi podwyższony poziom pewnych przeciwciał.
Badanie genetyczne w kierunku genów odpowiedzialnych za nietolerancję glutenu najczęściej wykonuje się na podstawie wymazu z policzka. Jest więc bezbolesne i bardzo komfortowe, nie wymaga nawet wizyty w przychodni – takie badanie można wykonać w domu. Jest to szczególnie wygodne dla małych dzieci.
Co ważne, badanie DNA może być przeprowadzone nawet w sytuacji, gdy dana osoba jest już na diecie bezglutenowej (nie wymaga prowokacji glutenem). Wynik będzie ponadto ważny przez całe życie i niezmienny.
Badania na nietolerancję glutenu i nie tylko – dowiedz się więcej: