Badania przed ciążą – jakie warto wykonać, kiedy i dlaczego są tak ważne?
Przygotowanie do ciąży to moment pełen nadziei, ale też pytań: „Czy mój organizm jest gotowy?”, „Czy mogę coś zrobić wcześniej, żeby zwiększyć szanse na zdrową ciążę?” Odpowiedzią na te wątpliwości są badania przed ciążą – obejmujące zarówno podstawową diagnostykę, jak i badania genetyczne, które pozwalają ocenić ryzyko chorób dziedzicznych, predyspozycji zdrowotnych oraz problemów z implantacją czy wczesnym rozwojem zarodka.
To nie jest lista „na zapas”.
To konkretne narzędzia, które pomagają:
- świadomie przygotować się do ciąży,
- zmniejszyć ryzyko powikłań,
- szybciej znaleźć przyczynę wcześniejszych trudności,
- wejść w ciążę ze spokojem i poczuciem, że nic istotnego nie zostało pominięte.
Coraz więcej kobiet i par – również zdrowych – decyduje się na wykonanie badań już na etapie planowania, bo to właśnie wtedy można najwięcej zrobić dla zdrowia przyszłego dziecka.
Podstawowe badania przed ciążą – dlaczego warto je wykonać?
Spis treści
Przygotowanie do ciąży to najlepszy moment, aby sprawdzić, czy organizm jest gotowy na bezpieczne noszenie i rozwój dziecka. Wiele nieprawidłowości, które utrudniają zajście w ciążę lub zwiększają ryzyko poronień, można wykryć zanim rozpoczną się starania – i właśnie wtedy najłatwiej je skorygować.
1. Jakie badania laboratoryjne warto zrobić przed ciążą?
To podstawowy zestaw badań, który pozwala ocenić ogólny stan zdrowia kobiety i zauważyć czynniki mogące utrudniać zajście lub utrzymanie ciąży.
- Morfologia krwi. Ocena ogólnej kondycji organizmu: poziomu hemoglobiny, krwinek i płytek krwi. Nieprawidłowości mogą wskazywać na anemię, niedobory lub stany zapalne, które mogą wpływać na płodność.
- Badanie ogólne moczu. Pomaga wykryć bezobjawowe infekcje dróg moczowych, które u kobiet starających się o ciążę zdarzają się często i mogą komplikować wczesną ciążę.
- Glukoza na czczo. Zbyt wysoka może świadczyć o insulinooporności lub cukrzycy – zaburzeniach, które należy wyrównać jeszcze przed zajściem w ciążę.
- Insulina na czczo (HOMA-IR). Pozwala ocenić insulinooporność. Nieleczona może zaburzać owulację, utrudniać implantację i wpływać na wczesny rozwój zarodka.
- CRP – białko ostrej fazy. Wskazuje, czy w organizmie występuje stan zapalny. Przewlekłe zapalenie może obniżać płodność i utrudniać zagnieżdżenie zarodka.
- Pakiet tarczycowy (TSH, FT3, FT4, anty-TPO, anty-TG). Tarczyca ma ogromny wpływ na płodność i przebieg wczesnej ciąży. Nieprawidłowe TSH może utrudniać zajście w ciążę, a wysokie przeciwciała anty-TPO zwiększają ryzyko poronienia. Warto zbadać cały panel, nie tylko TSH.
- Poziom witaminy D. Jej niedobory są bardzo częste. Witamina D wpływa m.in. na owulację, odporność i wczesny rozwój ciąży.
- Jonogram (sód, potas, magnez, wapń). Zaburzenia elektrolitowe mogą wpływać na pracę mięśni, serca, układu nerwowego i cykl miesiączkowy.
- Homocysteina. Podwyższona może wpływać na: jakość komórek jajowych, implantację zarodka, wczesny rozwój ciąży. Jej wzrost bywa związany z niedoborem witamin z grupy B (B6, B12, kwas foliowy).
Jakie badania hormonalne warto zrobić przed ciążą?
Hormony sterują całym procesem zajścia w ciążę: owulacją, dojrzewaniem pęcherzyków, przygotowaniem endometrium i utrzymaniem wczesnej ciąży. Ich zaburzenia mogą powodować nieregularne cykle, problemy z zajściem w ciążę, a nawet wczesne poronienia. Dlatego warto je skontrolować jeszcze przed rozpoczęciem starań.
- FSH (hormon folikulotropowy). Badanie wykonuje się między 2. a 5. dniem cyklu. Pomaga ocenić pracę jajników i rezerwę jajnikową. Podwyższony poziom może świadczyć o obniżonej rezerwie lub zaburzeniach owulacji.
- LH (hormon luteinizujący). Wykonywane we wczesnej fazie cyklu. Stosunek LH do FSH pomaga w diagnozie np. PCOS. LH odpowiada za wywołanie owulacji – jego nieprawidłowe wartości mogą ją zaburzać.
- Estradiol (E2). Jeden z głównych hormonów żeńskich. Jego poziom pozwala ocenić dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego. Zbyt niski lub zbyt wysoki estradiol może świadczyć o zaburzeniach owulacji.
- Progesteron. Badany około 7 dni po owulacji. Określa, czy owulacja miała miejsce i czy druga faza cyklu pozwala na zagnieżdżenie zarodka. Niski progesteron bywa przyczyną trudności z implantacją.
- Prolaktyna (PRL). Jej podwyższony poziom może blokować owulację, powodować wydłużone cykle, plamienia lub trudności z zajściem w ciążę. Czasem wykonuje się test po obciążeniu metoklopramidem.
2. Jakie badania odpornościowe i infekcyjne warto zrobić przed ciążą?
Infekcje przebiegające bezobjawowo mogą wpływać na płodność, utrudniać zajście w ciążę lub zwiększać ryzyko powikłań we wczesnej ciąży. Dlatego przed rozpoczęciem starań warto sprawdzić, czy organizm ma odporność na najczęstsze wirusy oraz wykluczyć infekcje, które mogą zagrozić ciąży lub rozwojowi dziecka.
- Różyczka (IgG/IgM). Badanie sprawdza, czy posiadasz odporność na wirusa różyczki. Jeśli odporności nie ma – zaleca się szczepienie jeszcze przed ciążą, aby zapobiec wadom wrodzonym u dziecka.
- Cytomegalia (CMV). CMV to bardzo częste zakażenie, zazwyczaj bezobjawowe. W ciąży może jednak prowadzić do zakażenia płodu i powikłań. Badanie pokazuje, czy organizm miał kontakt z wirusem i czy ryzyko zakażenia pierwotnego jest wysokie.
- Toksoplazmoza (IgG/IgM). Badanie określa, czy masz odporność na pasożyta Toxoplasma gondii. Brak odporności oznacza konieczność większej ostrożności w ciąży – szczególnie przy kontakcie z ziemią, surowym mięsem i zwierzętami.
- HIV, WZW B (HBs), WZW C (HCV). Badania obowiązkowe w ciąży, ale warto wykonać je jeszcze przed staraniami. Jeśli wynik będzie dodatni – możesz rozpocząć leczenie lub odpowiednie przygotowanie, co znacznie zmniejsza ryzyko przeniesienia zakażenia na dziecko.
- Chlamydia trachomatis. Infekcja często przebiega bezobjawowo. Może jednak powodować: stany zapalne, niedrożności jajowodów, trudności z zajściem w ciążę, zwiększone ryzyko poronienia. Warto wykonać test zwłaszcza przy wcześniejszych stanach zapalnych lub nieregularnych cyklach.
3. Jakie badania ginekologiczne i obrazowe warto zrobić przed ciążą?
Badania ginekologiczne przed ciążą pozwalają ocenić, czy układ rozrodczy jest przygotowany do zapłodnienia i prawidłowej implantacji zarodka. Wiele nieprawidłowości – takich jak mięśniaki, polipy, endometrioza czy infekcje – można wykryć i wyleczyć jeszcze przed staraniami, zmniejszając ryzyko trudności z zajściem w ciążę oraz poronień.
- USG ginekologiczne (transwaginalne). Podstawowe badanie oceniające budowę narządów rodnych. Pozwala wykryć: mięśniaki, torbiele, polipy, nieprawidłową grubość endometrium, cechy policystycznych jajników (PCOS). USG pozwala wcześnie wprowadzić leczenie i zwiększyć szanse na prawidłową implantację zarodka.
- Cytologia (lub test HPV w zależności od zaleceń). Pozwala ocenić stan szyjki macicy i wykryć zmiany wymagające leczenia. Zaburzenia szyjki mogą wpływać na przebieg ciąży, dlatego warto wykonać cytologię przed rozpoczęciem starań. Coraz częściej stosuje się także test HPV, który wykrywa obecność wirusa odpowiedzialnego za większość zmian przednowotworowych.
- Badania w kierunku infekcji intymnych i bakteriologii. Zgodnie z potrzebą lekarz może zalecić: wymaz z pochwy, posiew, ocenę czystości pochwy, test na bakteryjne zapalenie pochwy (BV). Nieleczone infekcje mogą utrudniać zajście w ciążę, powodować stany zapalne i zwiększać ryzyko poronień.
- Ocena drożności jajowodów (HSG / HyCoSy / Sono-HSG). Nie jest to badanie dla każdej kobiety, ale bardzo ważne w przypadku: dłuższych starań, podejrzenia niedrożności, wcześniejszych stanów zapalnych lub operacji. Niedrożne jajowody mogą uniemożliwiać naturalne zajście w ciążę – dlatego warto wykryć to wcześniej.
- AMH – rezerwa jajnikowa (opcjonalnie). Choć to badanie hormonalne, często rozważa się je na etapie diagnostyki ginekologicznej. Pokazuje, jak duża jest rezerwa komórek jajowych. Szczególnie przydatne u kobiet powyżej 30–35 lat lub z nieregularnymi cyklami.
4. Szczepienia przed ciążą – które są zalecane i dlaczego warto je wykonać?
Szczepienia to jedna z najprostszych i najskuteczniejszych form ochrony przyszłej mamy i dziecka. Pozwalają uniknąć zakażeń, które w ciąży mogą prowadzić do powikłań, wad wrodzonych lub zakażeń noworodka. Dlatego przed rozpoczęciem starań warto sprawdzić, czy masz aktualną odporność na najważniejsze choroby zakaźne.
- Różyczka. Brak odporności zwiększa ryzyko ciężkich wad wrodzonych u dziecka. Jeśli przeciwciała IgG są ujemne – zaleca się szczepienie przed ciążą.
- Ospa wietrzna (VZV). Zakażenie podczas ciąży może być niebezpieczne zarówno dla mamy, jak i dla płodu. Jeśli nie chorowałaś i nie byłaś szczepiona – warto to nadrobić.
- MMR – odra, świnka, różyczka. Preparat łączony; szczególnie ważny, jeśli nie masz odporności na różyczkę. Chroni zarówno mamę, jak i rozwijający się płód przed poważnymi zakażeniami.
- WZW typu B (hepatitis B). Chroni przed wirusowym zapaleniem wątroby przenoszonym przez krew i płyny ustrojowe. Zalecane, jeśli cykl szczepień nie został ukończony wcześniej.
- Krztusiec (Tdap). Przeciwko krztuścowi, błonicy i tężcowi. Zalecane przed ciążą oraz ponownie w III trymestrze, aby przekazać odporność dziecku.
WAŻNE: Szczepienia najlepiej wykonać minimum 1 miesiąc przed rozpoczęciem starań, aby organizm zdążył wytworzyć odporność, a szczepionki żywe (jak MMR) były całkowicie bezpieczne przy planowanej ciąży.
5. Badania stomatologiczne i ogólna kondycja organizmu przed ciążą – o czym warto pamiętać?
Zdrowie jamy ustnej oraz ogólny stan organizmu mają duży wpływ na przebieg ciąży. Nieleczone stany zapalne, próchnica czy choroby przyzębia mogą zwiększać ryzyko powikłań – m.in. przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka czy zaostrzenia problemów hormonalnych. Dlatego przed rozpoczęciem starań warto zadbać o pełny przegląd stomatologiczny i podstawową ocenę zdrowia.
- Przegląd stomatologiczny. W ciąży nie wszystkie zabiegi można wykonać, dlatego najlepiej ocenić stan jamy ustnej jeszcze przed poczęciem. Podczas wizyty warto sprawdzić: obecność próchnicy, stany zapalne dziąseł, ogniska zapalne (np. martwe zęby), potrzebę wymiany nieszczelnych wypełnień. Usunięcie zmian zapalnych przed ciążą zmniejsza ryzyko infekcji i stanów zapalnych, które mogą wpływać na organizm mamy i przebieg ciąży.
- Usunięcie kamienia nazębnego / higienizacja. Zabieg zmniejsza ilość bakterii w jamie ustnej i redukuje ryzyko zapaleń dziąseł. Choroby przyzębia są związane z większym ryzykiem powikłań ciążowych – warto je wyleczyć wcześniej.
- Ocena ogólnej kondycji organizmu. Oprócz badań laboratoryjnych warto skupić się na elementach stylu życia, które mają wpływ na płodność i przebieg ciąży: Masa ciała (BMI) – zarówno niedowaga, jak i nadwaga mogą zaburzać owulację i zwiększać ryzyko powikłań ciążowych. Warto zadbać o stabilną, zdrową masę ciała. Aktywność fizyczna – regularny ruch poprawia: gospodarkę hormonalną, wrażliwość insulinową, samopoczucie, przygotowanie mięśni i kręgosłupa do ciąży. Dieta – najważniejsze elementy to: odpowiednia ilość białka, kwasy omega-3, warzywa i produkty bogate w błonnik, unikanie ultraprzetworzonych produktów. Nawodnienie – prawidłowe nawodnienie wspiera metabolizm i pracę układu hormonalnego. Zdrowie psychiczne i odpoczynek – chroniczny stres może wpływać na cykl, owulację i jakość snu. Warto już teraz zadbać o regenerację i równowagę.
6. Jakie badania przed ciążą są zalecane dla kobiet z chorobami przewlekłymi?
Jeśli planujesz ciążę i masz chorobę przewlekłą (np. tarczycy, nadciśnienie, cukrzycę, chorobę autoimmunologiczną, astmę, choroby nerek), warto wcześniej ocenić, czy organizm jest dobrze przygotowany na dodatkowe obciążenie. W wielu przypadkach odpowiednie leczenie, stabilizacja choroby i właściwe badania znacząco zwiększają bezpieczeństwo ciąży i zmniejszają ryzyko powikłań.
- Badania tarczycy (TSH, FT3, FT4, anty-TPO, anty-TG). Choroby tarczycy – zarówno niedoczynność, jak i nadczynność – mają istotny wpływ na płodność i wczesną ciążę. Przed poczęciem TSH powinno być na poziomie optymalnym dla planowania ciąży (zwykle ok. 1–2 mIU/l). Wysokie przeciwciała anty-TPO mogą zwiększać ryzyko poronień.
- Gospodarka węglowodanowa (glukoza, krzywa cukrowa, insulina, HOMA-IR). U kobiet z insulinoopornością lub cukrzycą bardzo ważne jest wyrównanie poziomów glukozy przed ciążą. Dobrze skontrolowana glikemia zmniejsza ryzyko powikłań u mamy i dziecka oraz pomaga uniknąć problemów z implantacją.
- Lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL, trójglicerydy). Zaburzenia lipidowe mogą towarzyszyć insulinooporności i zwiększać ryzyko powikłań ciążowych. Warto wykryć je wcześniej i wprowadzić odpowiednią dietę lub leczenie.
- Parametry krzepnięcia (D-dimery, APTT, PT, fibrynogen). U kobiet z chorobami autoimmunologicznymi, po epizodach zakrzepicy lub z grupy ryzyka – badania krzepnięcia są szczególnie istotne. Określają, czy nie ma zwiększonej skłonności do zakrzepów, które mogą wpływać na przebieg ciąży.
- Badania nerkowe (kreatynina, eGFR, jonogram, badanie ogólne moczu). Choroby nerek mogą wymagać dostosowania leczenia przed ciążą. Ocenia się wydolność nerek i ewentualne stany zapalne.
- Badania w kierunku stanów zapalnych (CRP, OB). Przewlekły stan zapalny może wpływać na cały przebieg ciąży i płodność. Warto wykluczyć aktywne procesy zapalne i w razie potrzeby je wyleczyć.
- Ocena niedoborów (ferrytyna, witamina D, witamina B12, kwas foliowy). Wiele kobiet z chorobami przewlekłymi ma zwiększone ryzyko niedoborów – szczególnie żelaza, witaminy D i B12. Uzupełnienie ich przed ciążą zmniejsza ryzyko anemii i powikłań we wczesnej ciąży.
- Konsultacje specjalistyczne (endokrynolog, diabetolog, immunolog, nefrolog, kardiolog). W zależności od choroby przewlekłej lekarz może dostosować: dawki leków, zakres badań, suplementację, plan kontroli w ciąży. Część leków musi być zmieniona przed ciążą, aby były bezpieczne dla dziecka.
7. Jakie badania przed ciążą są zalecane dla partnera (mężczyzny)?
Płodność dotyczy obojga partnerów. Nawet jeśli u kobiety wszystkie badania są prawidłowe, nieprawidłowy wynik nasienia może znacząco zmniejszyć szansę na ciążę lub wydłużyć czas starań. Diagnostyka u mężczyzny jest prosta, a wiele nieprawidłowości można skutecznie odwrócić poprzez leczenie lub zmianę stylu życia.
- Morfologia krwi. Ocena ogólnego stanu zdrowia – niedokrwistość, stany zapalne czy niedobory mogą wpływać na jakość nasienia i ogólną kondycję organizmu.
- Grupa krwi i Rh. Pozwala określić zgodność partnerów oraz ocenić ryzyko konfliktu serologicznego w przyszłej ciąży.
- Badanie nasienia (seminogram). Najważniejsze badanie oceniające płodność mężczyzny. Nieprawidłowy wynik nie przekreśla szans na ciążę – często wystarczy leczenie, suplementacja lub zmiana stylu życia. Sprawdzamy m.in.: liczbę plemników, ich ruchliwość, prawidłową budowę (morfologię), objętość i lepkość ejakulatu.
- Hormony męskie: testosteron, FSH, LH, prolaktyna. Pomagają ocenić, czy nieprawidłowy wynik nasienia wynika z zaburzeń hormonalnych. FSH i LH odzwierciedlają pracę jąder. Testosteron wpływa na libido i produkcję plemników. Prolaktyna w nadmiarze może obniżać płodność i powodować problemy z libido.
- Badania infekcyjne: HIV, HBs, HCV, chlamydia. Utajone zakażenia mogą wpływać na jakość nasienia i zwiększać ryzyko stanów zapalnych. Warto je wykonać przed ciążą, aby zapewnić bezpieczeństwo przyszłej mamie i dziecku.
- Kariotyp. Zmiany w kariotypie mogą wpływać na rozwój zarodka lub skuteczność zapłodnienia. Badanie genetyczne zalecane szczególnie przy: nawracających poronieniach, długich, nieskutecznych staraniach, nieprawidłowych wynikach nasienia.
Styl życia partnera ma ogromne znaczenie dla płodności
Nawet 50–60% zaburzeń jakości nasienia wynika z czynników środowiskowych i stylu życia. Dlatego mężczyzna starający się o dziecko powinien:
- prowadzić regularną aktywność fizyczną,
- stosować zdrową, zbilansowaną dietę (szczególnie bogatą w cynk, selen i witaminy antyoksydacyjne),
- redukcję stresu i odpowiednią ilość snu,
- unikać palenia papierosów i ograniczyć alkohol,
- ograniczyć przegrzewanie jąder (sauny, bardzo gorące kąpiele, trzymanie laptopa na kolanach),
- unikać kontaktu z toksynami i chemikaliami w pracy.
Dobra wiadomość?
Większość czynników pogarszających jakość nasienia jest odwracalna, a poprawa parametrów widoczna jest już po 2–3 miesiącach – bo tyle trwa pełen cykl produkcji plemników.
Reasumując:
Podstawowe badania przed ciążą – u kobiety i mężczyzny – pozwalają wcześnie wykryć niedobory, zaburzenia hormonalne, infekcje, stany zapalne i czynniki genetyczne, które mogą utrudniać zajście w ciążę. Wczesna diagnostyka to najlepszy sposób, by:
- skrócić czas starań,
- zmniejszyć ryzyko powikłań,
- przygotować organizm do zdrowej ciąży.
Jakie badania genetyczne warto zrobić przed ciążą?
Wiele osób myśli, że badania genetyczne są potrzebne tylko wtedy, gdy w rodzinie występują choroby dziedziczne. To nieprawda. Każdy z nas jest nosicielem jakichś zmian w genach – zazwyczaj zupełnie bezobjawowych. Dopiero przy planowaniu ciąży mogą one:
- zwiększać ryzyko trudności z zajściem w ciążę,
- utrudniać implantację zarodka,
- prowadzić do poronień,
- powodować choroby genetyczne u dziecka.
Najważniejsze jest to, że znając swoje geny przed ciążą, możemy działać. Lekarz może zaproponować leczenie, profilaktykę lub zmienić strategię prowadzenia ciąży – co realnie zwiększa szanse na zdrową ciążę i zdrowe dziecko.
Czy zdrowa osoba może być nosicielem choroby genetycznej?
Tak – i to wcale nie jest rzadkie. Każdy człowiek ma w swoich genach kilka, a nawet kilkanaście mutacji, które nie dają żadnych objawów. Nazywamy to nosicielstwem.
Szacuje się, że:
- 1 na 20–25 osób jest nosicielem mutacji odpowiedzialnej np. za mukowiscydozę,
- 1 na 35 osób jest nosicielem mutacji powodującej SMA (rdzeniowy zanik mięśni),
- łącznie ponad 60% populacji jest nosicielem jakiejś choroby autosomalnej recesywnej – choć jest całkowicie zdrowa.
Nosicielstwo nie jest chorobą – problem pojawia się dopiero wtedy, gdy oboje przyszli rodzice są nosicielami mutacji w tym samym genie.
Jak to możliwe, że zdrowe osoby mogą przekazać dziecku chorobę genetyczną?
Dzieje się tak w przypadku tzw. dziedziczenia autosomalnego recesywnego. Jeśli mama i tata mają po jednej wadliwej kopii tego samego genu, to:
- 25% dzieci będzie chorych,
- 50% będzie nosicielami,
- 25% będzie całkowicie zdrowych.
Rodzice są zdrowi, bo mają jeszcze jedną „dobrą” kopię genu, która wyrównuje działanie mutacji. Dziecko może odziedziczyć obie wadliwe kopie – i wtedy choroba się ujawnia.
To dlatego badania przed ciążą (np. GeneScreen®, WES) są tak ważne, nawet jeśli oboje partnerzy są zdrowi i nie mają żadnych chorób w rodzinie.
Dlaczego warto badać geny przed ciążą?
Bo badania genetyczne pomagają:
- zmniejszyć ryzyko poronienia,
- wykryć predyspozycje do powikłań ciążowych,
- zidentyfikować ryzyko chorób dziedzicznych,
- dobrać najlepszy plan leczenia i prowadzenia ciąży.
Lista najważniejszych badań genetycznych
Trombofilia wrodzona
Co to jest trombofilia wrodzona i dlaczego jest ważna przed ciążą?
Trombofilia wrodzona to genetyczna skłonność do nadmiernego krzepnięcia krwi. Może zwiększać ryzyko zakrzepów oraz powikłań w czasie ciąży, takich jak poronienia (również nawracające), obumarcie płodu, niewydolność łożyska czy stan przedrzucawkowy.
-
Co może wykryć to badanie?
Badanie identyfikuje mutacje genów odpowiedzialnych za nieprawidłowe krzepnięcie krwi, które mogą zwiększać ryzyko poronień i powikłań ciążowych. -
Kiedy warto wykonać badanie w kierunku trombofilii?
– jeśli wystąpiła zakrzepica,
– jeśli doświadczyłaś poronienia lub obumarcia ciąży,
– jeśli w rodzinie występują choroby zakrzepowo-zatorowe,
– jeśli lekarz podejrzewa zaburzenia krzepnięcia. -
Co możesz zyskać dzięki wynikowi?
Lekarz może wprowadzić ukierunkowane leczenie (np. heparyna, kwas foliowy w wyższej dawce), co zmniejsza ryzyko powikłań ciążowych i zwiększa szansę na donoszoną ciążę. -
Jak wygląda pobranie próbki do badania?
Próbką jest wymaz z wewnętrznej strony policzka – bezbolesny i możliwy do pobrania samodzielnie w domu. Zestaw dostarczamy i odbieramy bezpłatnie, a jeśli próbka będzie niewystarczająca, otrzymasz nowy zestaw bez opłat.
Komfortowe badanie w domu!
Wykonaj badanie
bez wychodzenia z domu!
Próbkę do badania trombofilii możesz pobrać samodzielnie w domu. Jest to bardzo proste.
Bezpłatnie dostarczymy zestaw kurierem lub do paczkomatu.
Kariotyp
Czym jest badanie kariotypu i dlaczego jest ważne w diagnostyce poronień?
Badanie kariotypu sprawdza liczbę i strukturę chromosomów. Nieprawidłowości w ich budowie mogą prowadzić do niepłodności, poronień (również nawykowych) lub wad genetycznych u potomstwa.
- Co może wykryć to badanie?
– aberracje chromosomowe,
– translokacje,
– zmiany liczby chromosomów,
– predyspozycje do chorób genetycznych przekazywanych dziecku. - Kiedy warto wykonać badanie kariotypu?
– jeśli starania o ciążę trwają długo bez efektu,
– jeśli wystąpiły poronienia nawracające lub obumarcie ciąży,
– jeśli w rodzinie są choroby genetyczne. - Co możesz zyskać dzięki wynikowi?
Wynik pomaga określić ryzyko kolejnej ciąży, zaplanować dalszą diagnostykę, a w razie potrzeby wdrożyć diagnostykę przedimplantacyjną (PGT). - Jak wygląda pobranie próbki do badania?
Próbką jest krew z żyły pobierana w jednym z ponad 300 punktów w Polsce. Umawiamy wizytę na konkretną godzinę, bez kolejek.
KIR i HLA-C
KIR i HLA-C – jak te badania wpływają na ryzyko poronień i trudności z zajściem w ciążę?
Badania analizują współpracę układu odpornościowego matki z zarodkiem. Niekorzystna kombinacja KIR i HLA-C może utrudniać implantację i zwiększać ryzyko wczesnych poronień.
- Co może wykryć to badanie?
– nieprawidłowe interakcje immunologiczne między matką a zarodkiem,
– predyspozycje do poronień immunologicznych,
– trudności z zagnieżdżeniem zarodka. - Kiedy warto wykonać badanie KIR i HLA-C?
– jeśli starania o ciążę są długie i nieskuteczne,
– jeśli wystąpiły poronienia, zwłaszcza wczesne i nawracające,
– jeśli występuje podejrzenie niepłodności immunologicznej. - Co możesz zyskać dzięki wynikowi?
Lekarz może dobrać odpowiednie leczenie immunologiczne, zwiększając szanse na implantację i utrzymanie ciąży. - Jak wygląda pobranie próbki do badania?
Próbką jest wymaz z policzka – pobierasz go samodzielnie w domu. Bezpłatnie dostarczamy zestaw i odbieramy próbkę, a wysyłka realizowana jest w 24h.
Komfortowe pobranie próbki w domu!
Wykonaj badanie
bez wychodzenia z domu!
Próbkę do badania KIR i HLA-C możesz pobrać samodzielnie w domu.
Bezpłatnie dostarczymy zestaw kurierem lub do paczkomatu.
Badanie WES prekoncepcja
Czym jest badanie WES prekoncepcja i dlaczego warto je wykonać przed ciążą?
WES analizuje ok. 23 000 genów obojga rodziców, wykrywając predyspozycje do chorób mogących zostać przekazane dziecku. To najbardziej szczegółowe badanie genetyczne przed ciążą.
- Co może wykryć to badanie?
– mutacje patogenne,
– mikrodelecje i mikroduplikacje,
– ryzyko chorób dziedzicznych,
– predyspozycje zdrowotne u rodziców. - Kiedy warto wykonać WES?
– jeśli planujesz ciążę i chcesz świadomie poznać ryzyka,
– jeśli w rodzinie występują choroby genetyczne,
– jeśli poprzednie ciąże zakończyły się niepowodzeniem,
– jeśli planujesz in vitro. - Co możesz zyskać dzięki wynikowi?
Otrzymujesz pełną analizę ryzyka genetycznego oraz konsultację z genetykiem, który wyjaśnia wyniki i kolejne kroki. - Jak wygląda pobranie próbki?
Do wyboru: mobilna pielęgniarka lub samodzielny pobór suchej kropli krwi w domu. Całą logistykę przesyłki organizujemy po naszej stronie.
Szeroki zakres analizy!
GeneScreen®
Czym jest badanie GeneScreen® i dlaczego warto wykonać je przed ciążą?
Nawet zdrowe osoby mogą być nosicielami mutacji, które przy połączeniu z mutacją partnera powodują ciężkie choroby u dziecka. GeneScreen® wykrywa takie ryzyka jeszcze przed ciążą.
- Co może wykryć to badanie?
– rdzeniowy zanik mięśni (SMA),
– mukowiscydoza,
– wrodzone niedobory odporności,
– choroby metaboliczne i neurodegeneracyjne,
– ciężkie choroby autosomalne recesywne,
– choroby sprzężone z chromosomem X (zależnie od wariantu badania).W zależności od wybranego panelu (Basic, Plus, Expert, Max), badanie obejmuje od kilkudziesięciu do ponad 2000 genów. - Kiedy warto wykonać GeneScreen®?
– jeśli planujesz ciążę i chcesz zmniejszyć ryzyko chorób dziedzicznych u dziecka,
– jeśli masz 35 lat lub więcej,- jeśli w rodzinie występują choroby genetyczne lub wady rozwojowe,
– jeśli w przeszłości doszło do poronienia lub obumarcia ciąży,
– jeśli planujesz in vitro (wynik pomaga dobrać diagnostykę PGT),
– nawet jeśli nie masz żadnych objawów ani czynników ryzyka – nosicielstwo jest częstsze, niż mogłoby się wydawać.
- Co możesz zyskać dzięki wynikowi?
Wiedzę o ryzyku przekazania choroby dziecku oraz jasne wskazówki, jak temu zapobiec (np. PGT, konsultacja genetyczna). - Jak wygląda pobranie próbki do badania?
Próbką do badania jest krew żylna pobrana zarówno od kobiety, jak i od mężczyzny. Możesz wykonać pobranie w jednym z dostępnych punktów pobrań – szybko, komfortowo i bez konieczności przygotowania.
Podmumowując:
Im wcześniej poznasz swoje predyspozycje, tym więcej możesz zrobić, aby zadbać o zdrowie przyszłego dziecka. Badania genetyczne przed ciążą pozwalają:
- ocenić ryzyko chorób dziedzicznych u dziecka,
- sprawdzić, czy para jest nosicielem mutacji recesywnych,
- zrozumieć przyczyny wcześniejszych niepowodzeń lub poronień,
- przewidzieć ryzyko komplikacji ciążowych,
- zaplanować ciążę świadomie – z odpowiednim wsparciem medycznym.
Jakie badania wykonać przed ciążą? – pobierz bezpłatną listę
Poniżej możesz pobrać praktyczną listę badań, które pomogą Ci przygotować się do ciąży w sposób świadomy i spokojny. Dzięki temu wszystko masz w jednym miejscu – od badań podstawowych po bardziej zaawansowane, które mogą pomóc ocenić zdrowie Twoje i partnera jeszcze przed rozpoczęciem starań.
Dodatkowo na końcu listy znajdziesz kod zniżkowy na wybrane badania, który możesz wykorzystać od razu. Wypełnij poniższy formularz i pobierz listę, aby łatwiej zaplanować pierwsze kroki w przygotowaniach do ciąży.
Najważniejsze badania w jednym miejscu
Poniżej znajdziesz czytelną tabelę, która w jednym miejscu zbiera najważniejsze badania przed ciążą, wskazania do ich wykonania oraz informacje, co dokładnie wykrywają i kiedy warto je zrobić.
|
Badanie |
Kiedy wykonać |
Próbka |
Dla kogo |
Po co / Co wykrywa |
Gdzie wykonać |
|
Badania biochemiczne |
Zawsze przed planowaną ciążą |
Krew, mocz |
Każda kobieta |
Niedokrwistość, cukrzyca, choroby tarczycy, stany zapalne, niedobory |
Laboratorium, przychodnia |
|
Badania hormonalne |
Przy nieregularnych cyklach, trudnościach z zajściem w ciążę |
Krew |
Kobiety planujące ciążę |
Owulacja, rezerwa jajnikowa, hormony tarczycy i przysadki |
Laboratorium |
|
Badania immunologiczne |
Przy poronieniach lub chorobach autoimmunologicznych |
Krew |
Kobiety ze stratami lub podejrzeniem zaburzeń odporności |
Przeciwciała utrudniające implantację i utrzymanie ciąży |
Laboratorium |
|
Badania mikrobiologiczne |
Zawsze przed ciążą lub przy objawach infekcji |
Wymaz |
Każda kobieta |
Infekcje bakteryjne i grzybicze, stany zapalne |
Gabinet ginekologiczny |
|
Badania genetyczne (trombofilia, kariotyp, KIR/HLA-C) |
Profilaktycznie lub po poronieniach / w niepłodności |
Krew lub wymaz |
Kobiety i pary |
Mutacje genów, wady chromosomowe, czynniki immunologiczne wpływające na implantację |
Placówka / pobranie domowe |
|
Badania odporności na zakażenia (różyczka, toksoplazmoza, CMV) |
Przed planowaniem ciąży |
Krew |
Każda kobieta |
Odporność na infekcje groźne w ciąży |
Laboratorium |
|
Grupa krwi + przeciwciała |
Przed pierwszą ciążą lub gdy brak wcześniejszych wyników |
Krew |
Każda kobieta |
Ocena ryzyka konfliktu serologicznego |
Laboratorium |
|
Badania metaboliczne (wit. D, glukoza, lipidogram) |
Zawsze przed planowaniem |
Krew |
Każda kobieta |
Niedobory witamin, zaburzenia metaboliczne wpływające na ciążę |
Laboratorium |
|
Badania dla mężczyzny (nasienie, genetyka płodności) |
Przy niepłodności lub poronieniach |
Nasienie / wymaz |
Partner |
Parametry nasienia, mutacje wpływające na płodność |
Laboratorium / pobranie domowe |
Badania dla planujących ciążę – czy osoby zdrowe też powinny je wykonać?
Tak – badania przed ciążą są zalecane również u osób, które czują się całkowicie zdrowo i nie mają żadnych objawów. To właśnie wtedy diagnostyka ma największy sens, bo wiele zaburzeń rozwija się po cichu, nie dając żadnych sygnałów ostrzegawczych.
Niektóre problemy zdrowotne zaczynają ujawniać się dopiero podczas starań o dziecko lub w trakcie ciąży. Dotyczy to m.in.:
- niedoborów (żelazo, witamina D, B12),
- zaburzeń tarczycy,
- insulinooporności,
- infekcji przebiegających bez objawów,
- predyspozycji genetycznych,
- zaburzeń krzepnięcia mogących prowadzić do poronienia.
Podobnie w przypadku chorób genetycznych – osoba może być bezobjawowym nosicielem mutacji, która u niej nie powoduje choroby, ale może być przekazana dziecku. Dlatego badania wykonuje się również wtedy, gdy w rodzinie nie ma historii genetycznej chorób.
Dlaczego warto wykonać badania przed ciążą nawet wtedy, gdy nic nie niepokoi?
Badania pomagają:
- wykryć ukryte niedobory i zaburzenia metaboliczne,
- sprawdzić równowagę hormonalną i owulację,
- wykluczyć infekcje, które mogą komplikować ciążę,
- ocenić ryzyko chorób dziedzicznych,
- przygotować organizm do zdrowej, bezpiecznej ciąży,
- zmniejszyć ryzyko problemów z zajściem w ciążę i wczesnych poronień.
Wczesna diagnostyka daje przestrzeń, aby naprawić to, co można naprawić – zanim ciąża się rozpocznie.
Badania przed ciążą warto wykonywać także u osób zdrowych, ponieważ wiele chorób i predyspozycji przebiega bezobjawowo. Wykrycie ich na etapie planowania pozwala zmniejszyć ryzyko powikłań, świadomie przygotować organizm i zwiększyć bezpieczeństwo przyszłej ciąży.
Jak przygotować się do badań przed ciążą?
Wybierz badania, których potrzebujesz
Możesz skorzystać z tabeli na stronie lub zadzwonić do konsultanta, aby dobrać badania do swojej sytuacji.
Zamów badania online lub umów pobranie próbki
- badania krwi – w punkcie pobrań,
- badania hormonalne – w wybranych dniach cyklu,
- badania genetyczne – wygodnie z wymazu lub krwi (również w domu).
Przyjdź na pobranie lub pobierz próbkę w domu
Większość badań nie wymaga bycia na czczo; wyjątkiem są glukoza, insulina, lipidogram.
Odbierz wyniki online
Wyniki dostępne są w panelu pacjenta – bez konieczności osobistej wizyty.
Omów wyniki ze specjalistą
Dzięki temu otrzymasz jasny plan działania: suplementację, ewentualne leczenie lub dalszą diagnostykę.
Ile trwa przygotowanie do ciąży według specjalistów?
Przygotowanie do ciąży to proces, który najlepiej rozpocząć 3–6 miesięcy przed planowanym zajściem w ciążę. To czas, w którym można:
- wyrównać niedobory (żelazo, witamina D, B12, kwas foliowy),
- uregulować hormony tarczycy,
- wyleczyć ewentualne infekcje,
- wdrożyć potrzebne szczepienia (np. MMR, ospa wietrzna),
- poprawić styl życia i jakość snu,
- wykonać najważniejsze badania laboratoryjne i genetyczne.
Dlaczego tyle?
Organizm potrzebuje kilku miesięcy, aby unormować poziomy hormonów, odbudować zapasy mikroelementów, a u mężczyzny poprawa parametrów nasienia zajmuje ok. 72–90 dni – tyle trwa pełen cykl spermatogenezy.
To właśnie dlatego specjaliści zalecają minimum 3–6 miesięcy na świadome przygotowanie organizmu do ciąży.
Najczęstsze błędy przed ciążą (jak ich uniknąć)
Wiele trudności na etapie starań wynika z błędów, których łatwo uniknąć, jeśli zna się je wcześniej. Oto najczęstsze:
1. Odkładanie badań „na później”
Część problemów (tarczyca, niedokrwistość, insulinooporność) daje objawy dopiero w ciąży.
Rozwiązanie: wykonaj podstawowy pakiet badań 3 miesiące przed staraniami.
2. Przyjmowanie kwasu foliowego bez sprawdzenia poziomu homocysteiny
U części kobiet niedobory witamin B powodują wzrost homocysteiny, co utrudnia implantację.
Rozwiązanie: zbadaj homocysteinę i poziom B12/D.
3. Pomijanie partnera w diagnostyce
Aż 40–50% trudności z poczęciem wynika z czynnika męskiego.
Rozwiązanie: partner powinien wykonać seminogram + podstawową diagnostykę.
4. Brak szczepień przed ciążą
Zachorowanie na różyczkę, ospę czy WZW B w ciąży bywa niebezpieczne.
Rozwiązanie: sprawdź odporność, ewentualnie zaszczep się miesiąc przed staraniami.
5. Nieregularne cykle, które nigdy nie były diagnozowane
Zaburzenia owulacji są jedną z najczęstszych przyczyn problemów z zajściem w ciążę.
Rozwiązanie: wykonaj FSH, LH, estradiol, progesteron, prolaktynę, AMH.
6. Ignorowanie objawów przewlekłego stresu
Podwyższony kortyzol wpływa na owulację i jakość nasienia.
Rozwiązanie: zadbaj o sen, regenerację i redukcję stresu.
7. Brak badań genetycznych mimo wskazań
Po poronieniu, niepowodzeniach IVF lub długich staraniach diagnostyka genetyczna jest kluczowa.
Rozwiązanie: rozważ kariotyp, KIR/HLA-C, trombofilię, badanie nosicielstwa GeneScreen czy badanie Fertiscan.
Najczęściej zadawane pytania
ŹRÓDŁA NAUKOWE
1. ACOG – Prepregnancy Counseling (Committee Opinion No. 762, 2019); American College of Obstetricians and Gynecologists. Dokument opisuje kluczowe elementy opieki przedkoncepcyjnej: badania laboratoryjne, ocenę chorób przewlekłych, infekcji, szczepień oraz przygotowanie partnera. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/committee-opinion/articles/2019/01/prepregnancy-counseling
2. WHO – Preconception Care (World Health Organization); Wytyczne WHO podkreślają znaczenie badań krwi, tarczycy, glukozy, oceny infekcji oraz przygotowania stylu życia przed poczęciem. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/mca-documents/maternal-nb/preconception_care_presentation_slides.pdf
3. FIGO – Preconception Checklist (International Federation of Gynecology and Obstetrics, 2024); Międzynarodowe rekomendacje obejmujące ocenę zdrowia kobiety i partnera, badania laboratoryjne, infekcje, szczepienia oraz czynniki ryzyka przed ciążą. https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ijgo.15446
4. RACGP – Preconception Care (Dorney & Black, 2018/2024); Przegląd opieki przedkoncepcyjnej: morfologia, glukoza, tarczyca, infekcje, masa ciała, styl życia oraz rola badań partnera. https://www1.racgp.org.au/ajgp/2018/july/preconception-care
5. Thyroid Autoimmunity & Pregnancy Loss (Thangaratinam et al., BMJ 2011); Meta-analiza potwierdzająca związek przeciwciał anty-TPO z większym ryzykiem poronienia — wspiera znaczenie badań tarczycy przed ciążą. https://www.bmj.com/content/342/bmj.d2616
6. Vitamin D deficiency & Pregnancy Outcomes (Tamblyn et al., 2022); Przegląd badań wskazujący, że niedobór witaminy D może zwiększać ryzyko poronień i zaburzeń płodności. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35637024/
7. Hyperhomocysteinemia & Reproductive Health (D’Uva et al., 2007); Badania potwierdzają, że podwyższona homocysteina może wpływać na płodność, implantację i wczesny rozwój zarodka. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1936988/
8. Inherited Thrombophilia & Pregnancy Complications (Parand et al., 2013); Przegląd wskazuje na związek trombofilii z powikłaniami ciążowymi i nawracającymi poronieniami. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3955508/
9. KIR / HLA-C & Implantation Failure (Maftei et al., 2023); Badania wykazują wpływ kombinacji KIR/HLA-C na implantację i przebieg wczesnej ciąży. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10004330/
10. Carrier Screening & WES Preconception (Sallevelt et al., 2017); Publikacje potwierdzają rolę badań typu WES i paneli nosicielstwa u zdrowych par planujących ciążę. https://www.nature.com/articles/gim2016153
11. WHO Laboratory Manual for the Examination of Human Semen (2021); Podstawowe źródło oceniające znaczenie badania nasienia i czynników wpływających na męską płodność. https://www.who.int/publications/i/item/9789240030787
Treści na tej stronie zostały przygotowane przez zespół specjalistów laboratorium testDNA, które od ponad 20 lat zajmuje się badaniami DNA w Polsce. Naszą misją jest dostarczanie pacjentom rzetelnych informacji oraz nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych.
W pracach nad materiałami edukacyjnymi uczestniczą lekarze, diagności laboratoryjni oraz konsultanci medyczni, którzy na co dzień wspierają kobiety po poronieniach i pary zmagające się z niepłodnością. Dzięki temu masz większą pewność, że informacje, które czytasz, są oparte na aktualnej wiedzy medycznej i praktyce klinicznej.
Powiązane artykuły
Przepraszamy – w tej chwili trwają prace modernizacyjne i chwilowo nasz formularz umawiania wizyt jest niedostępny.
Jeśli chcesz umówić się na badanie zadzwoń (665761161) lub napisz nam wiadomość e-mail / na czacie podając imię, nazwisko, rodzaj badania i miejscowość, w której chcesz je umówić – oddzwonimy jak najszybciej.
Przepraszamy za chwilowe niedogodności.
