1 na 20 osób ma gen, który może powodować objawy niepożądane po zażyciu niektórych leków, nawet tych bez recepty!
Jaki jest związek genu i nietolerancji leków?
Przetwarzanie leków odbywa się głównie w wątrobie, a jednym z enzymów odpowiedzialnych za ten proces jest enzym UGT (kodowany przez gen UGT1A1). Enzym ten ma za zadanie ‘uwolnić’ z leku substancję czynną, aby lek mógł zacząć z odpowiednią mocą działać. Jeżeli proces ten jest zaburzony, stężenie leku we krwi może być zbyt duże lub zbyt małe. W efekcie leki mogą nie działań lub mogą się pojawić działania niepożądane, czyli nadwrażliwość, a sam lek zamiast leczyć może okazać się toksyczny.
1 na 20 osób ma zmianę w genie UGT1A1, odpowiedzialną za nieprawidłowe przetwarzanie kilku grup leków (osoby te cierpią na zespół Gilberta). U osób tych może dojść do działań niepożądanych po zażyciu konkretnych substancji. Mogą wystąpić biegunki, wymioty, bóle brzucha, zawroty i bóle głowy, skórne reakcje alergiczne, bóle mięśni i stawów i inne. W niektórych przypadkach, działania niepożądane mogą doprowadzić do stanu zagrażającemu życiu.
Poznaj badanie sprawdzające indywidualną reakcję na około 550 leków
Jakie leki są niebezpieczne dla osób z mutacją w genie UGT1A1?
Jest kilka grup leków, które podlegają przemianom dzięki enzymowi UGT. W zależności od wieku, płci, trybu życia i stanu zdrowia, sposobu podania, toksyczność leków u osoby z nieprawidłowym genem UGT1A1 może przybierać różne natężenie. [1].
Przed przyjęciem poniższych leków, warto sprawdzić czy nie jest się narażonym na działania niepożądane. Zbadanie genotypu UGT1A1 należy wykonać również kiedy działania niepożądane już się obserwuje – lekarz powinien w takiej sytuacji dobrać odpowiednią dawkę leku, lub zastąpić go bezpiecznym odpowiednikiem.
1.Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne:
- ibuprofen – lek sprzedawany bez recepty
- paracetamol – lek sprzedawany bez recepty
- ketoprofen
- buprenorfina – bardzo silny lek przeciwbólowy
2. Leki stosowane przez anestezjologów podczas zabiegów operacyjnych oraz w celu uśmierzania bólu [2]:
- morfina
- paracetamol
- buprenorfina
U osób z zespołem Gilberta, lekarz anestezjolog dobiera bezpieczne dawki i rodzaje leków, aby uniknąć komplikacji podczas operacji.
3. Leki stosowane w leczeniu wysokiego poziomu cholesterolu i miażdżycy:
- symwastatyna
- atorwastatyna
- gemfibrozyl
4. Leki przeciwwirusowe, stosowane w leczeniu zakażenia wirusem HIV
Podanie powyższych leków u osoby z mutacją w genie UGT1A1 może prowadzić do ciężkiej hiperbilirubinemii. Zaleca się wykonanie badania genetycznego i na jego podstawie dostosowanie bezpiecznej dawki leku. [3]
5. Leczenie przeciwnowotworowe
- irynotekan (leczenie nowotworu jelita grubego, płuc, żołądka) – jest to najgroźniejszy lek dla osób z mutacją w genie UGT1A1. Jego pierwsza dawka u takiego pacjenta powinna być bardzo ostrożnie wprowadzona. Jeżeli zostanie ona niepoprawnie dobrana, może wystąpić zagrażająca życiu biegunka, a także neutropenia (obniżenie zawartości białych krwinek we krwi, skutkujące brakiem odporności). Przed pierwszym podaniem tego leku wymagane jest zrobienie badania na genotyp UGT1A1 [4].
- belinostat (leczenie nowotworów hematologicznych)
Nadwrażliwość na leki to jedno, ale co jeszcze może odczuwać osoba z mutacją w genie UGT1A1?
Osoby te mogą cierpieć na zespół Gilberta, czyli wzrost bilirubiny we krwi. Enzym UGT jest również odpowiedzialny za przemianę bilirubiny, a co za tym idzie efektywne jej wydalanie z organizmu. Wzrost poziomu bilirubiny może oznaczać szereg objawów: zażółcenie skóry i oczu, nudności, bóle brzucha, częste infekcje. Osoby te powinny prowadzić odpowiedni tryb życia, unikając czynników podwyższających poziom bilirubiny.
UWAGA! Nigdy nie zmieniaj dawkowania leków, ani nie rezygnuj z terapii na własną rękę! Decyzję o zmianie leku lub sposobu dawkowania podejmuje lekarz prowadzący!
Źródła:
[1] P. Radu,J. Atsmon,Gilbert’s syndrome–clinical and pharmacological implications, Isr Med Assoc J. 2001 Aug 3
[2] A. Rasool, S. Sabir, M. Ashlaq, U. Farooq, M.Z. Khan, F.Y. Khan, Gilbert’s syndrome – a concealed adversity for physicians and surgeons, “Journal of Ayub Medical College, Abbottabad” 2015, 27(3), 707–10.
[3] S. Marques O. Ikediobi, The clinical application of UGT1A1 pharmacogenetic testing: Gene-environment interactions, Human Genomics 2010 4:238
[4]A. Mróz, Z. Mazerska, Glukuronidacja leków przeciwnowotworowych – detoksyfikacja, mechanizm oporności czy sposób na formę proleku?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (online), 2015; 69: 1462-1477
Kup badanie dziś 
Artykuły
Badania
Koszyk
Napisz maila:
biuro@testdna.pl
Porozmawiaj z ekspertem na czacie ➜
www.testdna.pl/punkty-pobran/
